1. AKINTI SEYRİ
Denizde seyreden bir geminin amacı dilediği her mevkiye emniyetle gidebilmesidir. Bunun için de denizde her an bulunan mevkiyi yani fix mevkiyi saptamak gerekir. Bunun tatbikatta elde edilmesi çok güçtür. Çoğu kez Fix mevki saptamak için gerekli bilgiler ve yeterli sahil maddeleri bulunmadığı durumlarda seyirci parakete mevkiini bazı düzeltmelerle MPP mevkiine çevirir. Yani DR'dan daha doğru veya fix mevkiine daha yakın bir mevkii saptanır. Bu suretle parakete mevkiinden uzaklaşan geminin rota ve sürat düzeltmeleri yapılarak istenilen mevkiye gidilmesi sağlanmış olur. İşte parakete mevkiini bu tür düzeltmeye tabii tutarak yapılan seyre AKINTI SEYRİ diyoruz. Akıntı seyrinde problem çözmeye etkili olan faktörlerin tümüne de akıntı ismi verilir. Akıntı nedir? Akıntı kelimesi iki anlamda kullanılır.
a. DENİZ SUYUNUN YATAY HAREKETİNDEN OLUŞAN AKINTILAR
*Okyanus kitle akıntıları
*Med-Cezir (Gel-Git) akıntısı
*Rüzgar akıntısı
*Rüzgarlar
*Kuvvetli denizler'dir.
b. DEĞİŞİK NEDENLERLE GEMİNİN SU ÜZERİNDE KAYMASI YANİ DR İZ HATTINDAN SAPMASIDIR. NEDENİ İSE;
*Serdümenin hatalı dümen tutması
*Saptanamayan pusla hatası
*Saptanamayan parakete hatası
*Makina devirlerindeki kalibre bozukluğu
*Gemi karinasındaki hatalar (Ezikler, yumrular, kıvrılmalar, sakallar gibi)
Yukarıda sıralanan bu on nedenin tümü bilinir ve parakete mevkiine tatbik edilirse bulunacak mevki fix mevki olacaktır. Ancak bu olanaksızdır. İşte bölgedeki akıntıları hesaplayarak yapılan seyre AKINTI SEYRİ adını veriyoruz. Akıntı bir vektör olarak gösterilir. Akıntı ile ilgili iki tanımın çok iyi bilinmesi gerekir. Bunlar;
Akıntının yönü (SET)
Akıntının şiddeti (DRİFT)'dir.
3. AKINTININ YÖNÜ (SET) : Akıntının aktığı yöndür. Akıntı vektörünün üst kısmına SET 075o şeklinde yazılarak gösterilir.
Akıntı seyrinde baş vuracağımız referans kendimiz tarafından çizilecek olan akıntı üçgenidir. Akıntı daima merkezden çevreye doğrudur (Rüzgarın tersine). Akıntı üçgeni Şekil 32-1'de gösterilmiştir.
İkinci kenar emredilen rota ve sürat vektörüdür ve AC harfleri ile gösterilir.
Üçüncü kenar ise (TR) iz ve SOA (Ortalama ilerleme süratidir) ve CD harfleri ile gösterilir. Sonuçta varılan D mevki ortalama akıntı şartlarına göre bulunan tahmini bir mevki olan EP mevkidir. Eğer aynı anda bir Fix mevki elde etmiş isek Şekil : 24-1'deki B mevkii aynı andaki DR mevki ile arasındaki yön hakiki akıntının yönünü mesafe ise gerçek DRİFT'i verir. Bu şekilde AB doğrusunun yönü hakiki izi boyu ise COG'yi verir.
4. AKINTININ ŞİDDETİ (DRİFT) : Bir akıntının saatteki sürükleme miktarıdır. Başka bir deyişle akıntının süratidir ve deniz mili olarak ifade edilir. Akıntıyı gösteren vektörün altına yani SET kelimesinin altına gelecek şekilde DRİFT 2 Knts. şeklinde yazılır.
5. AKINTI SEYRİNDE KARŞIMIZA ÇIKAN TANIMLAR :
a. İNTENDEDTRACK : Kalkış mevkiinden itibaren bölgedeki akıntıyı oluşturan etkenler göz önüne alınarak bulunan EP mevki arasındaki yöndür. Şekil 24-1 incelendiğinde;
(1) TR (İz) : Kalkış mevkii ile akıntı hesabı yapılarak bulunan EP mevki arasında hakiki kuzeyden 360 dereceye kadar saat yelkovanı yönünde ölçülen yön seyrinde iz olarak tanımlanır ve TR kısaltması ile gösterilir.
(2) SOA (Ortalama ilerleme sürati ) : EP mevkiine istenilen zamanda gidebilmek için iz (TR) üzerinde birim zamanda katedilen mesafedir.
Vektöryel olarak bulacağımız SET ve DRİFT değerleri bize hakiki akıntının SET ve DRİFT değerlerini veriyor ise sonuçta bulacağımız mevkii Fix mevkii olur.
b. ACTUALTRACK (Hakiki İz) : Kalkış mevkii ile varış mevkiinin gerçek yönüdür.
(1) COG (Toprağa Nazaran Rota) : Hakiki izin 000o den 360oye kadar saat yelkovanı yönünde ölçülen yöndür (COURSE OVER GROUND).
(2) SOG (Toprağa Nazaran Sürat) : Hakiki iz üzerindeki bir hareketin sürati olup, daima mil cinsinden belirtilir. Çeşitli etkenler nedeniyle suya nazaran yapılan süratten farklıdır. (SPEED OVER GROUND).
c. EMREDİLEN ROTA : DR rota hattının yönüne emredilen rota denildiği ve C harfi ile gösterildiği ve bu rota üzerindeki sürate emredilen sürat denildiği ve S harfi ile gösterildiğini parakete seyrinde görmüştük.
ç. SET : Bir akıntının etki yaptığı, yani gemiyi sürüklediği yöne denir ve hakiki yön ile belirtilir.
d. DRİFT : Bir akıntının knot veya saatte deniz mili olarak sürüklenme süratine denir.DRİFT veya D harfi ile gösterilir.
6. SEYREDİLEN BİR BÖLGEDEKİ AKINTININ HAKİKİ SET VE DRİFT'İNİ BULMAK
Sabit bir mevkiden itibaren, DR mevkiilerini koyarak ilerleyen bir gemi kısa bir zaman aralığından sonra bir fix mevki elde ettiği zaman, en son elde edilen Fix mevki ile bu Fix mevkinin elde edildiği andaki DR mevki arasında bir fark varsa oluşan akıntının SET ve DRİFT'i şu şekilde bulunur.
a. DR ile Fix'i birleştiren hattın, DR mevkiinden itibaren yönü akıntının SET'ini,
b. DR ile Fix mevkiyi birleştiren hattın mil cinsinden uzunluğu ölçülüp, ilk Fix zamanı ile son Fix zamanı farkına böldüğümüzde elde edeceğimiz değer o bölgedeki akıntının DRİFT'i olacaktır.
ÖRNEK :
Örnekler & Grafikli Anlatım & Manevra Levhası Çözümleri için
Tam Konu Anlatımını Bilgisayarınıza Aşağıdaki bağlantıdan indirebilirsiniz.
http://www.denizcilikfakultesi.com/...akinti-seyri-detayli-anlatim-grafiklerle.html
7. AKINTILI BİR SAHADA R FİX MEVKİİ BULMA
Normal R fix mevki buluştan farkı geçen zaman süreci içerisinde akıntının sürükleme miktarı kadar mevkii hattını akıntı yönünde ilerletmektedir. Önce akıntı yokmuş gibi mevki hattı kaydırılır. Sonra bulunan mevkii hattı kaydırılır.
ÖRNEK :
Örnekler & Grafikli Anlatım & Manevra Levhası Çözümleri için
Tam Konu Anlatımını Bilgisayarınıza Aşağıdaki bağlantıdan indirebilirsiniz.
http://www.denizcilikfakultesi.com/...akinti-seyri-detayli-anlatim-grafiklerle.html
Yani, kısaca bölgedeki hakiki toplam akıntının SET'i ancak bir Fix mevkii saptandıktan sonra aynı andaki DR mevkii ile karşılaştırma yapılarak bulunabilir. Drift'i ise daima son fix ile bundan bir evvelki fix zamanı arasındaki farkı son fix ile bu mevkiin elde edildiği DR mevkii arasındaki mesafeye bölmekle bulunabilir.
8. AKINTI SEYRİNDE KARŞIMIZA ÇIKAN DURUMLAR
Akıntı seyrinde tatbikatta üç tip durumla karşılaşırız. Bunlar sırası ile ;
a. Ortalama akıntının SET ve DRİFT'i bilinirken belirli bir süratle veya istenilen bir süratle gemi hangi rotaya seyretmelidir ki sonuçta kalkış noktasına göre istenen istikamette bulunsun.
b. Ortalama akıntının SET ve DRİFT'i belli iken aralarındaki mesafe ve yön bilinen iki nokta arasında verilen zaman içerisinde seyretmemiz için emredilen rota ve sürat ne olmalıdır?
c. Ortalama akıntının SET ve DRİFT'i belli olan bir sahada belirli bir rota ve süratle seyredersek TR ve SOA değerleri ne olur?
ÖRNEK :
Örnekler & Grafikli Anlatım & Manevra Levhası Çözümleri için
Tam Konu Anlatımını Bilgisayarınıza Aşağıdaki bağlantıdan indirebilirsiniz.
http://www.denizcilikfakultesi.com/...akinti-seyri-detayli-anlatim-grafiklerle.html
Denizde seyreden bir geminin amacı dilediği her mevkiye emniyetle gidebilmesidir. Bunun için de denizde her an bulunan mevkiyi yani fix mevkiyi saptamak gerekir. Bunun tatbikatta elde edilmesi çok güçtür. Çoğu kez Fix mevki saptamak için gerekli bilgiler ve yeterli sahil maddeleri bulunmadığı durumlarda seyirci parakete mevkiini bazı düzeltmelerle MPP mevkiine çevirir. Yani DR'dan daha doğru veya fix mevkiine daha yakın bir mevkii saptanır. Bu suretle parakete mevkiinden uzaklaşan geminin rota ve sürat düzeltmeleri yapılarak istenilen mevkiye gidilmesi sağlanmış olur. İşte parakete mevkiini bu tür düzeltmeye tabii tutarak yapılan seyre AKINTI SEYRİ diyoruz. Akıntı seyrinde problem çözmeye etkili olan faktörlerin tümüne de akıntı ismi verilir. Akıntı nedir? Akıntı kelimesi iki anlamda kullanılır.
a. DENİZ SUYUNUN YATAY HAREKETİNDEN OLUŞAN AKINTILAR
*Okyanus kitle akıntıları
*Med-Cezir (Gel-Git) akıntısı
*Rüzgar akıntısı
*Rüzgarlar
*Kuvvetli denizler'dir.
b. DEĞİŞİK NEDENLERLE GEMİNİN SU ÜZERİNDE KAYMASI YANİ DR İZ HATTINDAN SAPMASIDIR. NEDENİ İSE;
*Serdümenin hatalı dümen tutması
*Saptanamayan pusla hatası
*Saptanamayan parakete hatası
*Makina devirlerindeki kalibre bozukluğu
*Gemi karinasındaki hatalar (Ezikler, yumrular, kıvrılmalar, sakallar gibi)
Yukarıda sıralanan bu on nedenin tümü bilinir ve parakete mevkiine tatbik edilirse bulunacak mevki fix mevki olacaktır. Ancak bu olanaksızdır. İşte bölgedeki akıntıları hesaplayarak yapılan seyre AKINTI SEYRİ adını veriyoruz. Akıntı bir vektör olarak gösterilir. Akıntı ile ilgili iki tanımın çok iyi bilinmesi gerekir. Bunlar;
Akıntının yönü (SET)
Akıntının şiddeti (DRİFT)'dir.
3. AKINTININ YÖNÜ (SET) : Akıntının aktığı yöndür. Akıntı vektörünün üst kısmına SET 075o şeklinde yazılarak gösterilir.
Akıntı seyrinde baş vuracağımız referans kendimiz tarafından çizilecek olan akıntı üçgenidir. Akıntı daima merkezden çevreye doğrudur (Rüzgarın tersine). Akıntı üçgeni Şekil 32-1'de gösterilmiştir.
İkinci kenar emredilen rota ve sürat vektörüdür ve AC harfleri ile gösterilir.
Üçüncü kenar ise (TR) iz ve SOA (Ortalama ilerleme süratidir) ve CD harfleri ile gösterilir. Sonuçta varılan D mevki ortalama akıntı şartlarına göre bulunan tahmini bir mevki olan EP mevkidir. Eğer aynı anda bir Fix mevki elde etmiş isek Şekil : 24-1'deki B mevkii aynı andaki DR mevki ile arasındaki yön hakiki akıntının yönünü mesafe ise gerçek DRİFT'i verir. Bu şekilde AB doğrusunun yönü hakiki izi boyu ise COG'yi verir.
4. AKINTININ ŞİDDETİ (DRİFT) : Bir akıntının saatteki sürükleme miktarıdır. Başka bir deyişle akıntının süratidir ve deniz mili olarak ifade edilir. Akıntıyı gösteren vektörün altına yani SET kelimesinin altına gelecek şekilde DRİFT 2 Knts. şeklinde yazılır.
5. AKINTI SEYRİNDE KARŞIMIZA ÇIKAN TANIMLAR :
a. İNTENDEDTRACK : Kalkış mevkiinden itibaren bölgedeki akıntıyı oluşturan etkenler göz önüne alınarak bulunan EP mevki arasındaki yöndür. Şekil 24-1 incelendiğinde;
(1) TR (İz) : Kalkış mevkii ile akıntı hesabı yapılarak bulunan EP mevki arasında hakiki kuzeyden 360 dereceye kadar saat yelkovanı yönünde ölçülen yön seyrinde iz olarak tanımlanır ve TR kısaltması ile gösterilir.
(2) SOA (Ortalama ilerleme sürati ) : EP mevkiine istenilen zamanda gidebilmek için iz (TR) üzerinde birim zamanda katedilen mesafedir.
Vektöryel olarak bulacağımız SET ve DRİFT değerleri bize hakiki akıntının SET ve DRİFT değerlerini veriyor ise sonuçta bulacağımız mevkii Fix mevkii olur.
b. ACTUALTRACK (Hakiki İz) : Kalkış mevkii ile varış mevkiinin gerçek yönüdür.
(1) COG (Toprağa Nazaran Rota) : Hakiki izin 000o den 360oye kadar saat yelkovanı yönünde ölçülen yöndür (COURSE OVER GROUND).
(2) SOG (Toprağa Nazaran Sürat) : Hakiki iz üzerindeki bir hareketin sürati olup, daima mil cinsinden belirtilir. Çeşitli etkenler nedeniyle suya nazaran yapılan süratten farklıdır. (SPEED OVER GROUND).
c. EMREDİLEN ROTA : DR rota hattının yönüne emredilen rota denildiği ve C harfi ile gösterildiği ve bu rota üzerindeki sürate emredilen sürat denildiği ve S harfi ile gösterildiğini parakete seyrinde görmüştük.
ç. SET : Bir akıntının etki yaptığı, yani gemiyi sürüklediği yöne denir ve hakiki yön ile belirtilir.
d. DRİFT : Bir akıntının knot veya saatte deniz mili olarak sürüklenme süratine denir.DRİFT veya D harfi ile gösterilir.
6. SEYREDİLEN BİR BÖLGEDEKİ AKINTININ HAKİKİ SET VE DRİFT'İNİ BULMAK
Sabit bir mevkiden itibaren, DR mevkiilerini koyarak ilerleyen bir gemi kısa bir zaman aralığından sonra bir fix mevki elde ettiği zaman, en son elde edilen Fix mevki ile bu Fix mevkinin elde edildiği andaki DR mevki arasında bir fark varsa oluşan akıntının SET ve DRİFT'i şu şekilde bulunur.
a. DR ile Fix'i birleştiren hattın, DR mevkiinden itibaren yönü akıntının SET'ini,
b. DR ile Fix mevkiyi birleştiren hattın mil cinsinden uzunluğu ölçülüp, ilk Fix zamanı ile son Fix zamanı farkına böldüğümüzde elde edeceğimiz değer o bölgedeki akıntının DRİFT'i olacaktır.
ÖRNEK :
Örnekler & Grafikli Anlatım & Manevra Levhası Çözümleri için
Tam Konu Anlatımını Bilgisayarınıza Aşağıdaki bağlantıdan indirebilirsiniz.
http://www.denizcilikfakultesi.com/...akinti-seyri-detayli-anlatim-grafiklerle.html
7. AKINTILI BİR SAHADA R FİX MEVKİİ BULMA
Normal R fix mevki buluştan farkı geçen zaman süreci içerisinde akıntının sürükleme miktarı kadar mevkii hattını akıntı yönünde ilerletmektedir. Önce akıntı yokmuş gibi mevki hattı kaydırılır. Sonra bulunan mevkii hattı kaydırılır.
ÖRNEK :
Örnekler & Grafikli Anlatım & Manevra Levhası Çözümleri için
Tam Konu Anlatımını Bilgisayarınıza Aşağıdaki bağlantıdan indirebilirsiniz.
http://www.denizcilikfakultesi.com/...akinti-seyri-detayli-anlatim-grafiklerle.html
Yani, kısaca bölgedeki hakiki toplam akıntının SET'i ancak bir Fix mevkii saptandıktan sonra aynı andaki DR mevkii ile karşılaştırma yapılarak bulunabilir. Drift'i ise daima son fix ile bundan bir evvelki fix zamanı arasındaki farkı son fix ile bu mevkiin elde edildiği DR mevkii arasındaki mesafeye bölmekle bulunabilir.
8. AKINTI SEYRİNDE KARŞIMIZA ÇIKAN DURUMLAR
Akıntı seyrinde tatbikatta üç tip durumla karşılaşırız. Bunlar sırası ile ;
a. Ortalama akıntının SET ve DRİFT'i bilinirken belirli bir süratle veya istenilen bir süratle gemi hangi rotaya seyretmelidir ki sonuçta kalkış noktasına göre istenen istikamette bulunsun.
b. Ortalama akıntının SET ve DRİFT'i belli iken aralarındaki mesafe ve yön bilinen iki nokta arasında verilen zaman içerisinde seyretmemiz için emredilen rota ve sürat ne olmalıdır?
c. Ortalama akıntının SET ve DRİFT'i belli olan bir sahada belirli bir rota ve süratle seyredersek TR ve SOA değerleri ne olur?
ÖRNEK :
Örnekler & Grafikli Anlatım & Manevra Levhası Çözümleri için
Tam Konu Anlatımını Bilgisayarınıza Aşağıdaki bağlantıdan indirebilirsiniz.
http://www.denizcilikfakultesi.com/...akinti-seyri-detayli-anlatim-grafiklerle.html
