AMATÖR ÖZEL TEKNELERDE BULUNDURULMASI ÖNERİLEN CAN KURTARMA TEÇHİZATI
CAN SALLARI
Şişirilebilir ve birbirinden bağımsız bölmelerden oluşan ve içinde kazazedelerin uzun süre denizde kalmalarına olanak sağlayacak malzeme bulunan hava tüplü kurtarma araçlarıdır.
Genel özellikleri:
- Yapımcı firma.
- Seri no.
- Kapasitesi.
- Son bakım tarihi (periyodik bakımının yapılması gerekmektedir)
- Şekillerle gösterilmiş açma talimatı.
- Konteynırın üstüne Tekne adı ve Bağlama limanı yazılmalıdır.
Can Salının Açılma Donanımları:
Tekne üzerindeki can salını gemiye bağlayan iki parça vardır. Bunlar, bağlama kayışları ve parima düzenidir. Can salı denize atılırken bağlama kayışları çözülür.
Parima Düzeni:
Tekne ile can salı arasındaki bağlantı halatıdır. Bir ucu can salında CO2 tüpünün gazı serbest bırakma valfına, diğer ucuda tekne üzerinde emniyetli bir noktaya bağlıdır. Can salı denize atıldıktan sonra parima halatı çekilir ve CO2 silindirinin içindeki gazın hava tüplerini doldurmasıyla birlikte konteynırı patlatarak can salının açılmasını sağlar. Hidrostatik kilit kullanılıyorsa, parima ile can salının birleşme yerinde zayıf bağlantı halatı bulunur.
Hidrostatik Serbest Bırakma Kilitleri
Can sallarının denize atılmasına fırsat bulunamadığı durumlarda bu kilitler, 4-6 metre derinlikte basınçla patlayarak bağlama kayışını keser ve can salının serbest kalmasını sağlar. Parima halatının tekneye bağlı olması gerekmektedir. Tekne batma yüküyle parima halatını çekerek can salınının açılmasını saglar. Daha sonra parima halatı donanım üzerindeki zayıf bağlantı noktasından koparak can salını serbest bırakır.
Şişirilmiş bir Can Salının Donanımları
Can Salının İçinde Bulunması Gereken Malzemeler
1. Uzunluğu 30 m.den az olmayan yüzer bir halata bağlı kurtarma halkası. Can salı çevresindeki denizde bulunan kazazedeleri kurtarmak ve can salına almak amacıyla kullanılır.
2. Parima bağlantı noktasına yakın, muhafazalı bir cep içine konmus, yüzer çakı. Parima halatını kesmek için kullanılır. Can salı içindeki bütün kesme işlemlerinde bu çakı kullanılmalıdır.
3. Yüzer bir çamçak. Can salı içindeki suyu boşaltmak için kullanılır.
4. Sünger.
5. Deniz demiri. Denizde ve rüzgarda hareketsiz kalan teknenin veya Can Kurtarma Aracının, dalgalar borda vermemesi ve sürüklenmemesi için bastan veya kıçtan denize atılan koni şeklindeki branda malzemedir.
6. Yüzer kürekler. Can salını emniyetli sahaya çıkarmak veya sahil yakınsa güvenli kıyıya ulaşmak için kullanılır. Fırtına altında kayalık sahile çıkma tesebbüsünde bulunulmamalıdır. Bu durumda sahilden belirli bir mesafede beklemek en güvenli yoldur.
7. Su geçirmez muhafaza içinde ilk yardım seti. İlk yardımı gerektirecek durumlarda kullanılır.
8. 1 ad. Düdük. Sesli tehlike işareti vermek için kullanılır.
9. İşaret Fişekleri seti. Görünür tehlike işareti vermek için kullanılır.
10. Su geçirmez el feneri (yedek pilleri ve lambası ile birlikte)
11. Görünür tehlike işareti vermek için kullanılır.
12. 1 ad. İşaret aynası. Parlak bir metal ve buna bağlı halkadan oluşur. Gündüz tehlike işareti vermekte kullanılır. Güneş ışınlarının 8-10 mil uzaktaki hedefe ulaşmasını sağlar.
14. Paketler içinde yiyecek ve içecek. Can salı içindeki kazazedelerin enerji ve su ihtiyacını karşılamak için uygun paketler halinde can salına konmuştur. Kişi başına 2500 kcal. Yiyecek ve 1.5 lt. su bulunmaktadır. Tahmini kurtarılma süresine göre paylaşım yapılmalıdır.
15. Isı yalıtımlı battaniye. Özel yalıtımlı battaniyelerdir. İki kişiye bir adet battaniye bulunur.
16. 1 takım balık oltası. Gerektiğinde balık tutmak için kullanılır.
17. Ölçülü su kabı. Can salındaki tatlı suyun ölçülü paylaşımı için kullanılır.
18. Deniz tutmasına karsı hap ve deniz tutma torbası. Kişi basına 6 dozluk hap bulunmaktadır. Denizin çok sakin olduğu durumlar dışında mutlaka kullanılmalıdır.
19. Denizde sağ kalma el kitabı ve yapılması gerekenlerle ilgili talimat. Can sallarının içinde denizde sağ kalma el kitabı ve yapılması gerekenlerle ilgili bir talimat bulunmaktadır. Farklı firmaların farklı ürünleri kullanuldığı için can salı içinde bulunan malzemelerin kullanımıyla ilgili özel uyarılar olabilir, bu nedenle talimatlara kesinlikle uyulmalıdır.
20. Su geçirmez muhafaza içinde can kurtarma işaretleri kartı. Can Salı içindeki can kurtarma işaretlerinin nasıl kullanılacagını gösteren tablodur.
21. Bot yama ve tamir takımı. Hasar gören hava tüplerini onarmak için kullanılır.
22. Körük veya pompa. Taban yastıklarını şişirmek veya gazı kaçan tüplere hava takviyesi yapmak için kullanılır.
23. Tatlı su yapıcı donanımı (opsiyonel). Gerektiğinde tatlı su yapmak için kullanılır.
Can Salının Denize Atılmasında İzlenecek Yöntem
1. Can salının nereden atılması gerektiğine karar ver. Rüzgarın kuvvetli olduğu ve teknenin bordasını rüzgara vererek rüzgar altına sürüklendiği durumlarda, rüzgar üstünü tercih et.
2. Tekne can salının bulundugu yere yakın bir bölgeden terk edilecekse, parima halatının tekneye bağlı olduğunu kontrol et ve bağlama kayışını çöz.
3. Tekne can salının bulunduğu yere uzak bir noktadan terk edilecekse, bağlama kayışlarını ve parima halatını çöz. Can salını tekneyi terk noktasına getir ve parima halatını güvenli bir yere bağla.
4. Can salının atılacagı yerde su üstünü kontrol et ve can salını at.
5. Parimanın boşsunu al ve çekerek can salının açılmasını sağla.
6. Açılan salı, parimasından boşunu alarak tekne üzerine yanaştır ve
Gemiyi terk prosedürünü uygula.
7. Can salı ters açılmıssa, fizik ve moral gücü en yüksek personeli mutlaka can yeleği ile denize atlat ve can salını düzeltmesini sağla.
8. Düzeltilen can salını tekneye yaklaştır ve terk prosedürünü uygula.
EPIRB (Acil Durum Mevki Belirleme Radyo Cihazı):
Bu radyo işaret cihazı, uydu aracılığı ile yer istasyonuna ve bölgedeki Arama Kurtarma merkezine ulaşacak olan imdat sinyalini (121.5 mhz ve 406 mhz.) gönderir.
Teknelerde pushpit üzerinde özel olarak imal edilmisş muhafazaları içinde bulundurulmalıdır. Tekneyi terk etmeden yardım isteme durumunda kaldıysak bulunduğu yerde anteni uygun pozisyona getirip, açma kapama anahtarını“on” durumuna almamız yeterli olacaktır. Can sallarında ise cihaz “on” durumuna alınarak çalıstırılmalı ve denize bırakılmalıdır. Can salındayken, cihazın yüzer ve anteninin dik pozisyonda olduğu sık sık kontrol edilmelidir.
SART
SART, Arama Kurtarma çalısmalarında bulunan deniz ve hava vasıtalarının radarlarında farklı bir görüntü oluşturarak yardım isteyen teknenin yerinin belirlenmesini sağlayan elektronik cihazlardır. Pasif bir yansıtıcı değildir. SART kendisine ulaşan radar sinyalleri ile çalışmaya başlayıp bunları hem daha kuvvetli hem de peşpeşe dizip göndererek radar ekranında noktalardan oluşan bir çizginin görülmesini sağlayan aktif bir yansıtıcıdır. SART cihazı, aygıta bir sinyal ulaşmamışsa "standby" (hazırol) konumunda bekler, bir radar sinyali alması üzerine aktif yayına geçer. Teknelerde EPIRB cihazına benzer yerlerde muhafaza edilir. Kurtarma aracında elle çalıstırılarak sala bağlı bir şekilde denize bırakılmalıdır.
VHF EL TELSİZİ
Tekne terk edildikten sonra, sesli yardım çağrılarına devam edebilmek veya kurulmuş bağlantıların devamını sağlayabilmek için can kurtarma vasıtasına alınması gerekir.
Hazırlayan
TUNÇ TOKAY
Eğitmen / Uzak Yol Güverte Zabiti
CAN SALLARI
Şişirilebilir ve birbirinden bağımsız bölmelerden oluşan ve içinde kazazedelerin uzun süre denizde kalmalarına olanak sağlayacak malzeme bulunan hava tüplü kurtarma araçlarıdır.
Genel özellikleri:
- Birbirinden bağımsız bölmelerden oluşur.
- Zehirli olmayan bir gazla, genellikle karbondioksit gazı ile şişirilirler. Şişirme işlemi 1 dakika ile 3 dakika arasında tamamlanır. (havanın sıcaklığına bağlı olarak)
- Dengeleyici su cepleri vardır. Bu cepler su ile dolduktan sonra can sali kendi dengesini koruyabilecek özelliktedir. Tam kapasite dolu iken can salının 3 knt. süratle çekilebilmesine olanak tanır.
- Can salının içinde 12 saat devamlı yanabilecek el ile kontrollü bir ışık bulunur. Teknenin gece terk edilmesi ihtimaline karşı can salı şiştiğinde otomatik olarak yanar.
- Can salının üstünde ise en az 2 milden görülebilen başka bir ışık daha yerleştirilmiştir. Işık deniz suyu ile çalışan veya kuru kimyasal pil ile beslenir. Can salı şiştiğinde otomatik olarak yanar.
- Tabanı su geçirmezdir ve şişirilebilir bölmelerden oluşmuşlardır. Açılması sırasında taban yastıkları kendiliğinden şişmez. Daha sonra kazazedeler tarafından şişirilebilir.
- Can salları bir konteynır içine yerleştirilmiştir. Küçük tekneler için çanta içine yerleştirilmiş modelleri de vardır.
- Yapımcı firma.
- Seri no.
- Kapasitesi.
- Son bakım tarihi (periyodik bakımının yapılması gerekmektedir)
- Şekillerle gösterilmiş açma talimatı.
- Konteynırın üstüne Tekne adı ve Bağlama limanı yazılmalıdır.
Can Salının Açılma Donanımları:
Tekne üzerindeki can salını gemiye bağlayan iki parça vardır. Bunlar, bağlama kayışları ve parima düzenidir. Can salı denize atılırken bağlama kayışları çözülür.
Parima Düzeni:
Tekne ile can salı arasındaki bağlantı halatıdır. Bir ucu can salında CO2 tüpünün gazı serbest bırakma valfına, diğer ucuda tekne üzerinde emniyetli bir noktaya bağlıdır. Can salı denize atıldıktan sonra parima halatı çekilir ve CO2 silindirinin içindeki gazın hava tüplerini doldurmasıyla birlikte konteynırı patlatarak can salının açılmasını sağlar. Hidrostatik kilit kullanılıyorsa, parima ile can salının birleşme yerinde zayıf bağlantı halatı bulunur.
Hidrostatik Serbest Bırakma Kilitleri
Can sallarının denize atılmasına fırsat bulunamadığı durumlarda bu kilitler, 4-6 metre derinlikte basınçla patlayarak bağlama kayışını keser ve can salının serbest kalmasını sağlar. Parima halatının tekneye bağlı olması gerekmektedir. Tekne batma yüküyle parima halatını çekerek can salınının açılmasını saglar. Daha sonra parima halatı donanım üzerindeki zayıf bağlantı noktasından koparak can salını serbest bırakır.
Şişirilmiş bir Can Salının Donanımları
- Çadır (çadırı bulunmayan modeller vardır)
- Giriş
- Yüzdürücü hava tüpleri
- İzolasyonlu taban
- Dengeleyici su cepleri
- Can halatı
- Gaz tüpü
- Parima halatı
- Çıkıs merdiveni ve rampası
- Dış ışık ve pili
- Doğrultma halatı
- Çadırlı modellerde yağmur suyu toplayıcı, hortum ve tapası.
- Fazla basıncı kaçırma valfları
- Yansıtıcı bantlar
- İç can halatı
- İç ısık
- Malzeme çantası.
- Deniz demiri (donanım üzerinde serbest vaziyettedir)
- Taban şişirme valfı
- Yedekleme halatı
Can Salının İçinde Bulunması Gereken Malzemeler
1. Uzunluğu 30 m.den az olmayan yüzer bir halata bağlı kurtarma halkası. Can salı çevresindeki denizde bulunan kazazedeleri kurtarmak ve can salına almak amacıyla kullanılır.
2. Parima bağlantı noktasına yakın, muhafazalı bir cep içine konmus, yüzer çakı. Parima halatını kesmek için kullanılır. Can salı içindeki bütün kesme işlemlerinde bu çakı kullanılmalıdır.
3. Yüzer bir çamçak. Can salı içindeki suyu boşaltmak için kullanılır.
4. Sünger.
5. Deniz demiri. Denizde ve rüzgarda hareketsiz kalan teknenin veya Can Kurtarma Aracının, dalgalar borda vermemesi ve sürüklenmemesi için bastan veya kıçtan denize atılan koni şeklindeki branda malzemedir.
6. Yüzer kürekler. Can salını emniyetli sahaya çıkarmak veya sahil yakınsa güvenli kıyıya ulaşmak için kullanılır. Fırtına altında kayalık sahile çıkma tesebbüsünde bulunulmamalıdır. Bu durumda sahilden belirli bir mesafede beklemek en güvenli yoldur.
7. Su geçirmez muhafaza içinde ilk yardım seti. İlk yardımı gerektirecek durumlarda kullanılır.
8. 1 ad. Düdük. Sesli tehlike işareti vermek için kullanılır.
9. İşaret Fişekleri seti. Görünür tehlike işareti vermek için kullanılır.
10. Su geçirmez el feneri (yedek pilleri ve lambası ile birlikte)
11. Görünür tehlike işareti vermek için kullanılır.
12. 1 ad. İşaret aynası. Parlak bir metal ve buna bağlı halkadan oluşur. Gündüz tehlike işareti vermekte kullanılır. Güneş ışınlarının 8-10 mil uzaktaki hedefe ulaşmasını sağlar.
14. Paketler içinde yiyecek ve içecek. Can salı içindeki kazazedelerin enerji ve su ihtiyacını karşılamak için uygun paketler halinde can salına konmuştur. Kişi başına 2500 kcal. Yiyecek ve 1.5 lt. su bulunmaktadır. Tahmini kurtarılma süresine göre paylaşım yapılmalıdır.
15. Isı yalıtımlı battaniye. Özel yalıtımlı battaniyelerdir. İki kişiye bir adet battaniye bulunur.
16. 1 takım balık oltası. Gerektiğinde balık tutmak için kullanılır.
17. Ölçülü su kabı. Can salındaki tatlı suyun ölçülü paylaşımı için kullanılır.
18. Deniz tutmasına karsı hap ve deniz tutma torbası. Kişi basına 6 dozluk hap bulunmaktadır. Denizin çok sakin olduğu durumlar dışında mutlaka kullanılmalıdır.
19. Denizde sağ kalma el kitabı ve yapılması gerekenlerle ilgili talimat. Can sallarının içinde denizde sağ kalma el kitabı ve yapılması gerekenlerle ilgili bir talimat bulunmaktadır. Farklı firmaların farklı ürünleri kullanuldığı için can salı içinde bulunan malzemelerin kullanımıyla ilgili özel uyarılar olabilir, bu nedenle talimatlara kesinlikle uyulmalıdır.
20. Su geçirmez muhafaza içinde can kurtarma işaretleri kartı. Can Salı içindeki can kurtarma işaretlerinin nasıl kullanılacagını gösteren tablodur.
21. Bot yama ve tamir takımı. Hasar gören hava tüplerini onarmak için kullanılır.
22. Körük veya pompa. Taban yastıklarını şişirmek veya gazı kaçan tüplere hava takviyesi yapmak için kullanılır.
23. Tatlı su yapıcı donanımı (opsiyonel). Gerektiğinde tatlı su yapmak için kullanılır.
Can Salının Denize Atılmasında İzlenecek Yöntem
1. Can salının nereden atılması gerektiğine karar ver. Rüzgarın kuvvetli olduğu ve teknenin bordasını rüzgara vererek rüzgar altına sürüklendiği durumlarda, rüzgar üstünü tercih et.
2. Tekne can salının bulundugu yere yakın bir bölgeden terk edilecekse, parima halatının tekneye bağlı olduğunu kontrol et ve bağlama kayışını çöz.
3. Tekne can salının bulunduğu yere uzak bir noktadan terk edilecekse, bağlama kayışlarını ve parima halatını çöz. Can salını tekneyi terk noktasına getir ve parima halatını güvenli bir yere bağla.
4. Can salının atılacagı yerde su üstünü kontrol et ve can salını at.
5. Parimanın boşsunu al ve çekerek can salının açılmasını sağla.
6. Açılan salı, parimasından boşunu alarak tekne üzerine yanaştır ve
Gemiyi terk prosedürünü uygula.
7. Can salı ters açılmıssa, fizik ve moral gücü en yüksek personeli mutlaka can yeleği ile denize atlat ve can salını düzeltmesini sağla.
8. Düzeltilen can salını tekneye yaklaştır ve terk prosedürünü uygula.
EPIRB (Acil Durum Mevki Belirleme Radyo Cihazı):
Bu radyo işaret cihazı, uydu aracılığı ile yer istasyonuna ve bölgedeki Arama Kurtarma merkezine ulaşacak olan imdat sinyalini (121.5 mhz ve 406 mhz.) gönderir.
Teknelerde pushpit üzerinde özel olarak imal edilmisş muhafazaları içinde bulundurulmalıdır. Tekneyi terk etmeden yardım isteme durumunda kaldıysak bulunduğu yerde anteni uygun pozisyona getirip, açma kapama anahtarını“on” durumuna almamız yeterli olacaktır. Can sallarında ise cihaz “on” durumuna alınarak çalıstırılmalı ve denize bırakılmalıdır. Can salındayken, cihazın yüzer ve anteninin dik pozisyonda olduğu sık sık kontrol edilmelidir.
SART
SART, Arama Kurtarma çalısmalarında bulunan deniz ve hava vasıtalarının radarlarında farklı bir görüntü oluşturarak yardım isteyen teknenin yerinin belirlenmesini sağlayan elektronik cihazlardır. Pasif bir yansıtıcı değildir. SART kendisine ulaşan radar sinyalleri ile çalışmaya başlayıp bunları hem daha kuvvetli hem de peşpeşe dizip göndererek radar ekranında noktalardan oluşan bir çizginin görülmesini sağlayan aktif bir yansıtıcıdır. SART cihazı, aygıta bir sinyal ulaşmamışsa "standby" (hazırol) konumunda bekler, bir radar sinyali alması üzerine aktif yayına geçer. Teknelerde EPIRB cihazına benzer yerlerde muhafaza edilir. Kurtarma aracında elle çalıstırılarak sala bağlı bir şekilde denize bırakılmalıdır.
VHF EL TELSİZİ
Tekne terk edildikten sonra, sesli yardım çağrılarına devam edebilmek veya kurulmuş bağlantıların devamını sağlayabilmek için can kurtarma vasıtasına alınması gerekir.
Hazırlayan
TUNÇ TOKAY
Eğitmen / Uzak Yol Güverte Zabiti