Ceylan,Tombak, Palamut Kolyozu

Gülşah Zongur

Denizci
Denizci
nca401lx7.jpg



Ceylan,Tombak, Palamut Kolyozu (Scomberomorus commerson) (Lacepede, 1800) Narrow-barred Spanish mackerel

Kızıldeniz'den Süveyş kanalı ile Akdenize geçmiştir. Türkiye sularına (Akdeniz) ulaştığı biliniyor. Akdeniz'de ilk tespiti 1935 yılındadır; sayıca az olmakla birlikte 1981 yılından beri de Türkiye'de bilinmektedir. Okyanuslarda yakalanan son derece keskin dişli ve güçlü olan wahoo'nun sularımızdaki benzeri ve yakın akrabası olarak ilginç olabilir. Halk arasında farklı isimlerle de tanınabilir ancak bilinen yaygın isimleri ceylan balığı veya tombak balığıdır, Dünyada yaygın olarak bilinen ismi Narrow-barred Spanish mackerel, narrow-barred king mackerel, striped seer (İng.,ABD), Spaniche makrele (Alm.), teniopalamide (Yun.), kanad, kanaad, khabbat (Arab.), yabancı dillerdeki bazı isimleridir.
Vücudu uzunca ve yanlardan basıktır. Sırtı koyu gri veya mavimsi siyah, yanları parlak gümüşi gri renktedir, yanakları ve alt çenesi parlak beyazdır. Vücudunda boydan boya 40-50 ince dalgalı bant sırtından karnına doğru vücuduna dik olarak uzanır. Bazen bu bantlar ufak benekler halinde görülür; 400-45 santim boyundakki gençlerinde bant sayısı 20 kadar olur. Çift sırt yüzgeçinin önde olanı ikinciden daha alçaktır. İkinci sırt yüzgeci anal yüzgecine göre hafifçe daha öndedir. İkinci sırt yüzgecinden ve anal yüzgecinden sonra scombridae familyasında görülen tipik yalancı yüzgeçler 10-12 adet bir tarafta olmak üzere çatal kıuyruğa kadar devam eder. Kuyruk hariç, yüzgeçleri vücuda göre iyi gelişmiş sayılmaz. Tüm vücudu küçük pullarla kaplıdır. Kafası ve ağzı oldukça büyüktür. Çenelerinde büyük, üçgen yapılı sık dizilmiş keskin dişler vardır; bu dişler ile takım kesebilir. Damaklarında da tutucu geriye dönük (vomer) dişler bulunur. Yanal çizgisi ikinci sırt yüzgecinden sonra sert bir eğimle aşağı dönerek devam eder. Yüzme kesesi bulunmaz.
Türkiye sularındaki üreme alışkanlıkları hakkında yeterli bilgi yok. Tahminen sıcaklıklara da bağlı olmak üzere Nisan veya Mayıs aylarından başlamak üzere Temmuz sonuna kadar yumurtalarını dökerler. Dişilerin yumurta dökme sezonu boyunca 2-6 gün aralıklarla birkaç defa yumurta döktüklerine rastlanmıştır (Avustralya). Erkekler 80 santim, dişiler 68 santim çatal kuyruk boya ulaştıklarında cinsel olgunluğa erişirler. Etoburdurlar. Başlıca gıdaları küçük pelajik balıklar, kalamar, sübye ve karides gibi deniz canlılarıdır. Gece gündüz yemlenir. Genelde küçük sürüler halinde dolaşır ve yemlenir. Pelajik balıklardandır 10-70 metre derinliklerde bulunabilir.
240 santim boya ve 70 kilo ağırlığa kadar ulaşabildikleri sanılmaktadır. enelde 0,9-1 metrelikleri daha yaygındır. 1982 yılında Güney Afrika'da yakalanan 44,9 kiloluk balık 2002 yılı sonuna kadar (all-tackle kategorisinde) oltayla yakalama rekorudur.
Bizim sularımızda bu kadar büyüğü var mıdır bilemem ama altta resmi olan balık Mayıs 2001 de Avustralya/Mudjimba adasında zıpkınla vurularak yakalanmıştır. 37 kilo ağırlığındadır. Yine Avustralya da zıpkınla avlanan bunun bir büyüğü 37,2 kiloluk balık ise 2002 yılı sonunda dünya rekoru idi. Türkiye sularında ise İskenderunlu milli dalgıç Kemal Akgüner zıpkınla avladığı 25kg'lık ceylanla kayıtlara geçmiştir.
 
Geri
Üst