D
denizkolik
Misafir
Deniz Seyir Haritaları
Denizde seyir yaparken bir dünya küresini kullanma imkanımız yoktur. Yeryüzü üzerindeki görüntünün kullanılabilir olabilmesi için iki boyutlu bir hale getirilmesi ve ölçeklendirilmesi gerekir. Harita üzerindeki gerekli unsurlar ile birlikte yeryüzünün belirli bir bölümünün izdüşüm yöntemi ile oluşturulan iki boyutlu çizimidir. Kullanım yerine göre bilgi ve özellikler taşır ve isimlendirilir. Denizciler için çizilen haritalara “Deniz Seyir Haritası” denir.
Projeksiyon [FONT=TimesNewRoman,Bold]İ[/FONT]zdü[FONT=TimesNewRoman,Bold]ş[/FONT]üm Sistemleri
Harita çiziminde kullanılan projeksiyon izdüşüm yöntemi bir benzetme olarak dünya küresinin merkezinde2 bulunan bir ışık kaynağından çıkan ışınların yerkürenin dışındaki bir düzlem üzerinde oluşturduğu izden yararlanılarak yerküre üzerindeki şekillerin iki boyutlu çiziminin alınması yöntemidir.İzdüşüm yöntemleri kullanılan düzlemlerin biçimine göre isimlendirilir. Bu farklıyöntemler ile oluşturulan haritaların kullanım yeri çizimde kullanılan yöntemin özelliklerine göre belirlenir. Tüm izdüşüm yöntemlerinde teğet noktası yakınlarında izdüşümler gerçeğe yakın ölçülerdeyken uzaklaştıkça şekilleri büyür ve değişir.
Deniz seyir haritaları üzerlerinde çizim çalışmalarının yapılabileceği büyüklükte olur.Kağıdı defalarca çizilip, silinmeye dayanıklı, rutubetten veya sıcaktan deforme olmayan cinsten seçilir. Haritalarda kağıdın kenarında 3 cm kalınlığında bir çerçeve bırakılır. Harita bu çerçevenin 1 cm içerisinden enlem ve boylam cetvelleri ile sınırlanmış şekilde basılır. Harita ister kuzey yarımküreye ister güney yarımküreye ait olsun daima üst kenarı kuzey, alt kenarı güney, sağ kenarı doğu, sol kenarı batı tarafıdır. Harita merkator sistemine göre birbirine paralel enlem ve boylamlara sahip olup bu enlem ve boylamlar uygun aralıklarla çizgi ile belirtilmiştir. Harita kitabesi harita ile ilgili bilgilerin verildiği kısımdır ve haritanın uygun bir yerine genellikle sağ veya sol üst tarafına konur. Ancak haritanın kitabe koymaya uygun olmaması halinde kitabe bilgisi harita çerçevesine ve haritadaki boş yerlere dağınık olarak konabilir (Şekil-7).
[/FONT][/FONT]
Denizde seyir yaparken bir dünya küresini kullanma imkanımız yoktur. Yeryüzü üzerindeki görüntünün kullanılabilir olabilmesi için iki boyutlu bir hale getirilmesi ve ölçeklendirilmesi gerekir. Harita üzerindeki gerekli unsurlar ile birlikte yeryüzünün belirli bir bölümünün izdüşüm yöntemi ile oluşturulan iki boyutlu çizimidir. Kullanım yerine göre bilgi ve özellikler taşır ve isimlendirilir. Denizciler için çizilen haritalara “Deniz Seyir Haritası” denir.
Projeksiyon [FONT=TimesNewRoman,Bold]İ[/FONT]zdü[FONT=TimesNewRoman,Bold]ş[/FONT]üm Sistemleri
Harita çiziminde kullanılan projeksiyon izdüşüm yöntemi bir benzetme olarak dünya küresinin merkezinde2 bulunan bir ışık kaynağından çıkan ışınların yerkürenin dışındaki bir düzlem üzerinde oluşturduğu izden yararlanılarak yerküre üzerindeki şekillerin iki boyutlu çiziminin alınması yöntemidir.İzdüşüm yöntemleri kullanılan düzlemlerin biçimine göre isimlendirilir. Bu farklıyöntemler ile oluşturulan haritaların kullanım yeri çizimde kullanılan yöntemin özelliklerine göre belirlenir. Tüm izdüşüm yöntemlerinde teğet noktası yakınlarında izdüşümler gerçeğe yakın ölçülerdeyken uzaklaştıkça şekilleri büyür ve değişir.
Silindirik [FONT=TimesNewRoman,Bold]İzdü[FONT=TimesNewRoman,Bold]ş[/FONT]üm[/FONT]
Silindirik izdü şüm yönteminde üzerinde harita oluşturulacak düzlem bükülerek silindir haline getirilir. Küre teğet şekilde bu silindirin içindeyken izdüşümü alınır ve silindir tekrar düzeltilerek düzlem haline getirilir. Bu yöntem ile yapılan haritalara MERKATOR (Mercator) haritaları denir (Şekil-6).
Ekvatordan teğetle alınan silindirik izdüşümde;
Ø Enlem ve boylamlar birbirini dik kesen paralel doğrular şeklindedir.
Ø Gerçekte boylamlar kutuplara gittikçe bir birine yaklaşmakta olmasına rağmen, alınan izdüşümde boylamlar birleşmez ve bir birine paralel durumda kalır.
Ø Gerçekte enlemlerin arası eşit olmasına rağmen, izdüşümde kutuplara gittikçe, paralellerin arası açılır.
Seyir haritası üzerinde mevki konabilen ve rota hatlarının çizilebildiği haritalardır.
Enlem ve boylamların birbirini dik kesen paralel doğrular şeklinde olma özelliğinden dolayı ekvatordan teğet merkator haritaları denizcilikte seyir haritaları olarak kullanılır. Bizim denizcilikte kullandığımız tüm seyir haritaları bu yönteme göre çizilen haritalardır. Yeryüzündeki tüm yerlerin enlem ve boylam olarak koordinatlarının ölçülmesi sonra bunun bir küreye işlenerek izdüşüm yöntemi ile haritanın oluşturulması bugün için çok basit ve ilkel kalmaktadır. Haritaların ilk çizildiği zamanlardan kalma bu yöntem gerçekte sadece kavramın öğretilebilmesi amacı ile anlatılmaktadır. Haritaların nasıl çizildiğini bilmek özellikleri anlamak ve haritaları en doğru şekilde kullanabilmek için gereklidir. Özellikle günümüz haritalarının çiziminde uydulardan alınan resimlerden yararlanılmakta ve bu şekilde çok sağlıklı haritalar çıkartılmaktadır.
Silindirik izdü şüm yönteminde üzerinde harita oluşturulacak düzlem bükülerek silindir haline getirilir. Küre teğet şekilde bu silindirin içindeyken izdüşümü alınır ve silindir tekrar düzeltilerek düzlem haline getirilir. Bu yöntem ile yapılan haritalara MERKATOR (Mercator) haritaları denir (Şekil-6).
Ekvatordan teğetle alınan silindirik izdüşümde;
Ø Enlem ve boylamlar birbirini dik kesen paralel doğrular şeklindedir.
Ø Gerçekte boylamlar kutuplara gittikçe bir birine yaklaşmakta olmasına rağmen, alınan izdüşümde boylamlar birleşmez ve bir birine paralel durumda kalır.
Ø Gerçekte enlemlerin arası eşit olmasına rağmen, izdüşümde kutuplara gittikçe, paralellerin arası açılır.
Seyir haritası üzerinde mevki konabilen ve rota hatlarının çizilebildiği haritalardır.
Enlem ve boylamların birbirini dik kesen paralel doğrular şeklinde olma özelliğinden dolayı ekvatordan teğet merkator haritaları denizcilikte seyir haritaları olarak kullanılır. Bizim denizcilikte kullandığımız tüm seyir haritaları bu yönteme göre çizilen haritalardır. Yeryüzündeki tüm yerlerin enlem ve boylam olarak koordinatlarının ölçülmesi sonra bunun bir küreye işlenerek izdüşüm yöntemi ile haritanın oluşturulması bugün için çok basit ve ilkel kalmaktadır. Haritaların ilk çizildiği zamanlardan kalma bu yöntem gerçekte sadece kavramın öğretilebilmesi amacı ile anlatılmaktadır. Haritaların nasıl çizildiğini bilmek özellikleri anlamak ve haritaları en doğru şekilde kullanabilmek için gereklidir. Özellikle günümüz haritalarının çiziminde uydulardan alınan resimlerden yararlanılmakta ve bu şekilde çok sağlıklı haritalar çıkartılmaktadır.
Seyir Haritalar[FONT=TimesNewRoman,Bold]ın[FONT=TimesNewRoman,Bold]ı
n Özellik ve Unsurlar[FONT=TimesNewRoman,Bold]ı
[/FONT]
Deniz seyir haritaları üzerlerinde çizim çalışmalarının yapılabileceği büyüklükte olur.Kağıdı defalarca çizilip, silinmeye dayanıklı, rutubetten veya sıcaktan deforme olmayan cinsten seçilir. Haritalarda kağıdın kenarında 3 cm kalınlığında bir çerçeve bırakılır. Harita bu çerçevenin 1 cm içerisinden enlem ve boylam cetvelleri ile sınırlanmış şekilde basılır. Harita ister kuzey yarımküreye ister güney yarımküreye ait olsun daima üst kenarı kuzey, alt kenarı güney, sağ kenarı doğu, sol kenarı batı tarafıdır. Harita merkator sistemine göre birbirine paralel enlem ve boylamlara sahip olup bu enlem ve boylamlar uygun aralıklarla çizgi ile belirtilmiştir. Harita kitabesi harita ile ilgili bilgilerin verildiği kısımdır ve haritanın uygun bir yerine genellikle sağ veya sol üst tarafına konur. Ancak haritanın kitabe koymaya uygun olmaması halinde kitabe bilgisi harita çerçevesine ve haritadaki boş yerlere dağınık olarak konabilir (Şekil-7).
[/FONT][/FONT]
Haritanın içerisinde uygun yerlere yön ölçümünde kullanılmak üzere bir veya daha fazla pusula gülü, mesafe ölçümü için grafik ölçekler konur.Harita kıyı hatlarını, kıyılardaki yapıları, kıyılarda ve karanın daha iç kısımlarında denizden görülebilecek olan unsurları, deniz ve karadaki seyir yardımcılarını, denizdeki kayalıkları, batık ve derinlikleri, akıntıları ve diğer birçok, güvenli seyir için gerekli unsurları belirtir. Kullanılan sembol ve işaretler yayımcı kuruluşun “Sembol ve İşaretler” kitapçıklarında tanımlanır.