DOĞAL SAPMA(VARIATION)
Yerin manyetik alanın etkisi ile pusula ibresi gerçek kuzey yönünden farklı bir doğrultuya yönelir.gerçek kuzeyden farklı olan bu yöne manyetik kuzey yada manyetik kuzey kutbu-manyetik north denir. Bu iki kuzey kutbu arasında bir fark(açı) olacaktır.Bu açıya doğal sapma açısı-variation denir.Var. kısaltması ile gösterilir.
Manyetik kuzey kutbu zamana bağlı olarak,olarak değiştiği için, var. Değeri de değişecektir. Ayrıca manyetik kutupları birbirlerine bağlayan manyetik meridyenler,coğrafi meridyenler gibi düz değildir,düzensiz eğrilerdir.Bu yüzden var. değeri mevkiye bağlı olarak ve zamana bağlı olarak farklılık gösterecektir.
Haritalarda var. değeri aşağıdaki örneklerde olduğu gibi verilir.
1.Var.2 10' W(1999)increasing 4' annually
2.Var.3 24' E(1977)decreasing 3' annually
3.Var 5 14' E(1995)5' W
Bu örneklerdeki var. değeri parantez içindeki yıl için belirlenmiş değerdir.Yıllık artış veya azalma ise dakika cinsinden verilir. Decreasing,yıllık değişim miktarının azalma olarak uygulanacağı, increasing ise artış olacağını belirtir. Üçüncü örnekte ise azalma artma ifadesi yerine değişimin yönü verilmiştir.Burada var. değeri E,değişimin değeri W.Farklı işarette oldukları için var. değerinin azalması söz konusudur.Eğer işaretler aynı olursa var. değeri artacaktır.
Örnek 1:2003 yılına göre variation değerini bulalım.
2003-1999 =4 yıl (zaman farkı)
4*4' = 16' azalma (toplam değişim miktarı)
2 10' W - 16' =1 54' W (2003 yılındaki var. değeri)
YAPAY SAPMA(DEVIATION)
Yerin manyetik alanının etkisiyle manyetik kuzeyi gösteren pusula ibresi eğer bu alan dışında farklı bir manyetik alana daha maruz kalırsa, bu alanın da etkisiyle manyetik kuzey yönünden saparak daha farklı bir yönü kuzey olarak gösterecektir.Gemiler çelik ve demirden inşa edildiği için tek başlarına birer mıknatıs gibi hareket ederler.Manyetik pusulayı gemi üzerine yerleştirdiğimiz zaman,geminin manyetik alanı pusulayı etkileyecek ve manyetik kuzey yerine farklı bir kuzey doğrultusu gösterecektir.Bu doğrultuya pusula kuzeyi denir.
Manyetik kuzey ile pusula kuzeyi arasında oluşan bu farklılığa yapay sapma açısı denir.Dev. kısaltmasıyla gösterilir.
Dev. miktarının değişmesinin bir çok nedeni vardır.
-Geminin pruva sı doğrultusunun değişmesi.
-Geminin aldığı yükün cinsi.
-Geminin manyetik anormalliğin olduğu bir bölgeden geçmesi.
-Meteorolojik fırtınalar.
-Gemi bacasının aşırı ısınması.
-Pusula üzerindeki düzeltici çubukların zara görmesi
-Gemi yapısında tersanede değişiklik olması.
-Geminin uzun bir süre aynı rotada seyir yapması.
-Geminin uzun bir süre limanda bağlı kalması.
Yerin manyetik alanın etkisi ile pusula ibresi gerçek kuzey yönünden farklı bir doğrultuya yönelir.gerçek kuzeyden farklı olan bu yöne manyetik kuzey yada manyetik kuzey kutbu-manyetik north denir. Bu iki kuzey kutbu arasında bir fark(açı) olacaktır.Bu açıya doğal sapma açısı-variation denir.Var. kısaltması ile gösterilir.
Manyetik kuzey kutbu zamana bağlı olarak,olarak değiştiği için, var. Değeri de değişecektir. Ayrıca manyetik kutupları birbirlerine bağlayan manyetik meridyenler,coğrafi meridyenler gibi düz değildir,düzensiz eğrilerdir.Bu yüzden var. değeri mevkiye bağlı olarak ve zamana bağlı olarak farklılık gösterecektir.
Haritalarda var. değeri aşağıdaki örneklerde olduğu gibi verilir.
1.Var.2 10' W(1999)increasing 4' annually
2.Var.3 24' E(1977)decreasing 3' annually
3.Var 5 14' E(1995)5' W
Bu örneklerdeki var. değeri parantez içindeki yıl için belirlenmiş değerdir.Yıllık artış veya azalma ise dakika cinsinden verilir. Decreasing,yıllık değişim miktarının azalma olarak uygulanacağı, increasing ise artış olacağını belirtir. Üçüncü örnekte ise azalma artma ifadesi yerine değişimin yönü verilmiştir.Burada var. değeri E,değişimin değeri W.Farklı işarette oldukları için var. değerinin azalması söz konusudur.Eğer işaretler aynı olursa var. değeri artacaktır.
Örnek 1:2003 yılına göre variation değerini bulalım.
2003-1999 =4 yıl (zaman farkı)
4*4' = 16' azalma (toplam değişim miktarı)
2 10' W - 16' =1 54' W (2003 yılındaki var. değeri)
YAPAY SAPMA(DEVIATION)
Yerin manyetik alanının etkisiyle manyetik kuzeyi gösteren pusula ibresi eğer bu alan dışında farklı bir manyetik alana daha maruz kalırsa, bu alanın da etkisiyle manyetik kuzey yönünden saparak daha farklı bir yönü kuzey olarak gösterecektir.Gemiler çelik ve demirden inşa edildiği için tek başlarına birer mıknatıs gibi hareket ederler.Manyetik pusulayı gemi üzerine yerleştirdiğimiz zaman,geminin manyetik alanı pusulayı etkileyecek ve manyetik kuzey yerine farklı bir kuzey doğrultusu gösterecektir.Bu doğrultuya pusula kuzeyi denir.
Manyetik kuzey ile pusula kuzeyi arasında oluşan bu farklılığa yapay sapma açısı denir.Dev. kısaltmasıyla gösterilir.
Dev. miktarının değişmesinin bir çok nedeni vardır.
-Geminin pruva sı doğrultusunun değişmesi.
-Geminin aldığı yükün cinsi.
-Geminin manyetik anormalliğin olduğu bir bölgeden geçmesi.
-Meteorolojik fırtınalar.
-Gemi bacasının aşırı ısınması.
-Pusula üzerindeki düzeltici çubukların zara görmesi
-Gemi yapısında tersanede değişiklik olması.
-Geminin uzun bir süre aynı rotada seyir yapması.
-Geminin uzun bir süre limanda bağlı kalması.