D
denizkolik
Misafir
GEMİ MAKİNE VE SİSTEMLERİ
GEMİ SEVK ZİNCİRİ VE ANA GÜÇ KAYNAĞI
Gemilerin görevlerini yerine getirebilmesi geminin belli bir hareket yeteneğinin var olmasını gerektirir. Başta ticaret gemileri olmak üzere pek çok deniz aracında sevk sistemi bir veya birkaç pervanenin bir enerji nakil sistemi aracılığıyla bir güç kaynağından güç almasını
öngörür.Daha önceki bölümlerde ana makine (yani ana güç kaynağı) için güç belirlenmesinin nasıl yapılacağı izah edilmişti. İstenen bu güç değişik sistemler kullanılarak elde edilebilir.
Genel olarak ana makine seçiminde göz önünde bulundurulacak faktörler:
• Ağırlık
• Gerekli hacim
• İlk yatırım maliyeti
• İşletme masrafları (yakıt ve yağ)
• Bakım masrafları (yedek parça ve overhol)
• Düşük hızda seyir ve manevra talepleri
• Montaj kolaylığı
• Titreşim ve gürültü etkileri
• Güvenirlik ve yedek parça bulma kolaylığı
şeklinde sıralanabilir. Her gemi tipi için bu faktörlerin önemi değişir.
Ağırlık ticaret gemileri için çok önemli bir faktör değildir. Ancak, savaş gemilerinden, yüksek süratli teknelerde ve katamaranlarda büyük önem arz eder. Gerekli hacim için de benzer görüşler ileri sürülebilir. Ancak ağır devirli dizellerde yükseklik bir kısıt olarak ortaya çıkabilir. İlk yatırım ticaret gemilerinde en önemli unsur olarak ortaya çıkar. Daha doğru bir
yaklaşım ömür boyu maliyeti düşünmekdir. Ömür boyu maliyet kavramında işletme ve bakım masrafları da göz önüne alınır. Örneğin, ağır yakıt (HFO. Heavy fuel oil) maliyeti deniz tipi dizel yakıtı (MDO. Marine diesel oil veya Gasoil ) fiyatının hemen hemen yarısıdır. Dolayısıyla ağır yakıtla çalışan bir dizel motoru işletme yönünden daha ekonomik olacaktır, buna karşılık ağır yakıt kullanımı için bir ön ısıtma sistemi gerekecektir ve bu ilk yatırımı arttırır.
Geminin sıkça düşük hızlarda çalışması ve manevra yapması gereği bazı makine tiplerinin hiç göz önüne alınmamasını ortaya çıkarabilir (örneğin gaz türbinleri). Gürültü ve titreşim hem makine dairesi içinde ve hem de makinanın yarattığı zorlamalar sonucu yaşam mahallerinde sorun yaratabilecek faktörlerdir. Bugün hem gürültü ve hem de titreşim için uyulması gereken uluslararası standartlar mevcuttur. Güvenirlik seçilen marka ve modelin daha önceki uygulamaları sonucu oluşan kanaattir. Sık arıza yapan sistemler genelde istenmez. Benzer şekilde yedek parça temini sorunlu olan güç kaynakları geminin navlun ve hatta bazen kontrat kaybına (off-hire) sebep olacağından armatör tarafından tercih edilmez. Gemilerde kullanılan ana güç kaynakları dizel motorları ve gaz türbinleridir. Amerikan donanmasında buhar türbinli gemiler de kullanılmakta ise de bu tip ana makine artık pek kullanılmamaktadır.
GEMİ SEVK ZİNCİRİ VE ANA GÜÇ KAYNAĞI
Gemilerin görevlerini yerine getirebilmesi geminin belli bir hareket yeteneğinin var olmasını gerektirir. Başta ticaret gemileri olmak üzere pek çok deniz aracında sevk sistemi bir veya birkaç pervanenin bir enerji nakil sistemi aracılığıyla bir güç kaynağından güç almasını
öngörür.Daha önceki bölümlerde ana makine (yani ana güç kaynağı) için güç belirlenmesinin nasıl yapılacağı izah edilmişti. İstenen bu güç değişik sistemler kullanılarak elde edilebilir.
Genel olarak ana makine seçiminde göz önünde bulundurulacak faktörler:
• Ağırlık
• Gerekli hacim
• İlk yatırım maliyeti
• İşletme masrafları (yakıt ve yağ)
• Bakım masrafları (yedek parça ve overhol)
• Düşük hızda seyir ve manevra talepleri
• Montaj kolaylığı
• Titreşim ve gürültü etkileri
• Güvenirlik ve yedek parça bulma kolaylığı
şeklinde sıralanabilir. Her gemi tipi için bu faktörlerin önemi değişir.
Ağırlık ticaret gemileri için çok önemli bir faktör değildir. Ancak, savaş gemilerinden, yüksek süratli teknelerde ve katamaranlarda büyük önem arz eder. Gerekli hacim için de benzer görüşler ileri sürülebilir. Ancak ağır devirli dizellerde yükseklik bir kısıt olarak ortaya çıkabilir. İlk yatırım ticaret gemilerinde en önemli unsur olarak ortaya çıkar. Daha doğru bir
yaklaşım ömür boyu maliyeti düşünmekdir. Ömür boyu maliyet kavramında işletme ve bakım masrafları da göz önüne alınır. Örneğin, ağır yakıt (HFO. Heavy fuel oil) maliyeti deniz tipi dizel yakıtı (MDO. Marine diesel oil veya Gasoil ) fiyatının hemen hemen yarısıdır. Dolayısıyla ağır yakıtla çalışan bir dizel motoru işletme yönünden daha ekonomik olacaktır, buna karşılık ağır yakıt kullanımı için bir ön ısıtma sistemi gerekecektir ve bu ilk yatırımı arttırır.
Geminin sıkça düşük hızlarda çalışması ve manevra yapması gereği bazı makine tiplerinin hiç göz önüne alınmamasını ortaya çıkarabilir (örneğin gaz türbinleri). Gürültü ve titreşim hem makine dairesi içinde ve hem de makinanın yarattığı zorlamalar sonucu yaşam mahallerinde sorun yaratabilecek faktörlerdir. Bugün hem gürültü ve hem de titreşim için uyulması gereken uluslararası standartlar mevcuttur. Güvenirlik seçilen marka ve modelin daha önceki uygulamaları sonucu oluşan kanaattir. Sık arıza yapan sistemler genelde istenmez. Benzer şekilde yedek parça temini sorunlu olan güç kaynakları geminin navlun ve hatta bazen kontrat kaybına (off-hire) sebep olacağından armatör tarafından tercih edilmez. Gemilerde kullanılan ana güç kaynakları dizel motorları ve gaz türbinleridir. Amerikan donanmasında buhar türbinli gemiler de kullanılmakta ise de bu tip ana makine artık pek kullanılmamaktadır.