PROJEKSİYON
Sabit bir noktadan yer yüzeyin tutulan ışınların bir düzen üzerine aktarılmasına ve bu şekilde yerin tümünün veya bir kısmınıngörüntüsünün elde edilmesine izdüşüm/projeksiyon denir.projeksiyon uygulamasında amaç,küre yüzeyinde gerçekleşen olaylarıniki boyutlu bir düzleme aktarılıp uygulamalarının takip ve kayıt edilmesidir.
Düzlem izdüşüm:ışık kaynağından çıkan ışınların doğrudan düzlem üzerine aktarılmasıdır.Fakat bu şekilde oluşturulan haritalar seyir için uygun değildir.Üçe ayrılır.
1.Gnomonik izdüşüm.
2.Ortografik izdüşüm
3.Stereografik izdüşüm
Konik izdüşüm:Yer küre üzerine yerleştirilen koniye,yerin merkezinden ışık yansıtarak izdüşüm yapılır.Koni açılarak düzlem haline getirilir.Bu yöntemle elde edilen haritalarda koninin küreye temas ettiği noktalar bir enlem paraleli oluşturur.Bu paralellere standart paraleller denir.Koni küreyi keserek geçiyorsa bu durumda iki tane standart paralel ortaya çıkar.Konik izdüşümde paralel ve meridyenler birbirlerine diktirler.Konik izdüşümlerde en çok kullanılan izdüşüm yöntemi lambert konik izdüşümüdür.Konik izdüşümler seyir haritaları için uygun değildir.
Silindirik izdüşüm:Yer kürenin etrafına yerleştirilenbirsilindire yerin merkezinden ışık gönderilir.Küre üzerine gelen ışınlar silindire yansıtılır.Daha sonra silindir açılarak düzlem haline getirilir.Silindirin küreye temas ettiği noktalar ekvatordur.silindirik izdüşüm verimli bir şekilde seyir haritası olarak kullanılamaz.geometrik izdüşüm uygulamasının dışında,silindirik izdüşüm yönteminde,uygulanan matematiksel düzenlemelerle tam anlamıyla şekiller ve ölçülen açılar doğru değerler verir.bu düzenlemeyle ortaya çıkan izdüşüm yöntemine mercator izdüşümü denir.seyir haritaları,mercator izdüşümü ile hazırlanır.
Mercator izdüşüm:Yer küre üzerindeki şekillerin doğru çizilebildiği ve açılarında aynı aktarılabildiği izdüşüm yöntemi olduğundan mercator haritalar seyir için en elverişli haritalardır.Bu izdüşümde meridyenler birbirleriyle eşit aralıklı ve paraleldirler.dolayısıyla yer küre üzerinde olduğu gibi meridyenler kutuplarda birleşmez,daima paralel kalırlar.Bu yüzden yüksek enlemlerde özellikle 60 enleminden sonra şekiller gittikçe büyümeye başlar ve kutup noktaları sonsuzda olur.60 enleminden yukarı bölgeler için mercator haritası kullanışlı olmaz.şekiller çok büyümesine rağmen yinede doğrudur.Çünkü orantılı olara büyümektedir.Fakat çok küçük bir alan için çok büyük haritalar gerekecektir,buda kullanım zorluğu çıkarır.bu yüzden yüksek enlemlerde kullanılmazlar.
Mercator haritaların kolaylıkları:
1.Ortomorfik bir izdüşümüdür.Şekiller bozulmadan gösterilir.Açılar doğru aktarılır.
2.Meridyen ve paraleller düz doğrular şeklindedir ve birbirlerine diktir.Meridyenlerin hepsi hakiki kuzeyi gösterir.
3.Kerte hattı,bu izdüşümde düz bir doğru olarak gösterilir.Dolayısıyla rotalarda düz doğru olarak çizilebilir.
4.Haritadan haritaya rahatlıkla mevki veya rota aktarılabilir
Mercator haritaların sakıncaları:
1.Şekiller aşırı büyüdüğü için 60 enlemlerinden sonra kullanılamaz.
2.İki nokta arasında ki en kısa mesafe olan büyük daire izi,bu izdüşümde,eğri şeklindedir.
3.Mesafe ölçümleri yalnız enlem ölçeğinden ölçülür!!!
Gnomonik izdüşüm:İki mevki arasında ki büyük daire izini bulmak için kullanılır.bu tip haritalarda iki nokta arasını birleştiren düz çizgi gerçekte bu iki nokta arasındaki büyük daire yayı parçasıdır.buradan düz doğru olarak elde edilen büyük daire izi marcator haritasına aktarıla bilir.gnomonik harita üzerinde çizilen b.d. izi uygun meridyen aralıklarına bölünür.her meridyen aralığı ayrı,ayrı mercator haritaları üzerinde de kullanılabilir.
Gnomonik izdüşümde meridyenler kutuplarda birleşen düz doğrular şeklindedir.
Sabit bir noktadan yer yüzeyin tutulan ışınların bir düzen üzerine aktarılmasına ve bu şekilde yerin tümünün veya bir kısmınıngörüntüsünün elde edilmesine izdüşüm/projeksiyon denir.projeksiyon uygulamasında amaç,küre yüzeyinde gerçekleşen olaylarıniki boyutlu bir düzleme aktarılıp uygulamalarının takip ve kayıt edilmesidir.
Düzlem izdüşüm:ışık kaynağından çıkan ışınların doğrudan düzlem üzerine aktarılmasıdır.Fakat bu şekilde oluşturulan haritalar seyir için uygun değildir.Üçe ayrılır.
1.Gnomonik izdüşüm.
2.Ortografik izdüşüm
3.Stereografik izdüşüm
Konik izdüşüm:Yer küre üzerine yerleştirilen koniye,yerin merkezinden ışık yansıtarak izdüşüm yapılır.Koni açılarak düzlem haline getirilir.Bu yöntemle elde edilen haritalarda koninin küreye temas ettiği noktalar bir enlem paraleli oluşturur.Bu paralellere standart paraleller denir.Koni küreyi keserek geçiyorsa bu durumda iki tane standart paralel ortaya çıkar.Konik izdüşümde paralel ve meridyenler birbirlerine diktirler.Konik izdüşümlerde en çok kullanılan izdüşüm yöntemi lambert konik izdüşümüdür.Konik izdüşümler seyir haritaları için uygun değildir.
Silindirik izdüşüm:Yer kürenin etrafına yerleştirilenbirsilindire yerin merkezinden ışık gönderilir.Küre üzerine gelen ışınlar silindire yansıtılır.Daha sonra silindir açılarak düzlem haline getirilir.Silindirin küreye temas ettiği noktalar ekvatordur.silindirik izdüşüm verimli bir şekilde seyir haritası olarak kullanılamaz.geometrik izdüşüm uygulamasının dışında,silindirik izdüşüm yönteminde,uygulanan matematiksel düzenlemelerle tam anlamıyla şekiller ve ölçülen açılar doğru değerler verir.bu düzenlemeyle ortaya çıkan izdüşüm yöntemine mercator izdüşümü denir.seyir haritaları,mercator izdüşümü ile hazırlanır.
Mercator izdüşüm:Yer küre üzerindeki şekillerin doğru çizilebildiği ve açılarında aynı aktarılabildiği izdüşüm yöntemi olduğundan mercator haritalar seyir için en elverişli haritalardır.Bu izdüşümde meridyenler birbirleriyle eşit aralıklı ve paraleldirler.dolayısıyla yer küre üzerinde olduğu gibi meridyenler kutuplarda birleşmez,daima paralel kalırlar.Bu yüzden yüksek enlemlerde özellikle 60 enleminden sonra şekiller gittikçe büyümeye başlar ve kutup noktaları sonsuzda olur.60 enleminden yukarı bölgeler için mercator haritası kullanışlı olmaz.şekiller çok büyümesine rağmen yinede doğrudur.Çünkü orantılı olara büyümektedir.Fakat çok küçük bir alan için çok büyük haritalar gerekecektir,buda kullanım zorluğu çıkarır.bu yüzden yüksek enlemlerde kullanılmazlar.
Mercator haritaların kolaylıkları:
1.Ortomorfik bir izdüşümüdür.Şekiller bozulmadan gösterilir.Açılar doğru aktarılır.
2.Meridyen ve paraleller düz doğrular şeklindedir ve birbirlerine diktir.Meridyenlerin hepsi hakiki kuzeyi gösterir.
3.Kerte hattı,bu izdüşümde düz bir doğru olarak gösterilir.Dolayısıyla rotalarda düz doğru olarak çizilebilir.
4.Haritadan haritaya rahatlıkla mevki veya rota aktarılabilir
Mercator haritaların sakıncaları:
1.Şekiller aşırı büyüdüğü için 60 enlemlerinden sonra kullanılamaz.
2.İki nokta arasında ki en kısa mesafe olan büyük daire izi,bu izdüşümde,eğri şeklindedir.
3.Mesafe ölçümleri yalnız enlem ölçeğinden ölçülür!!!
Gnomonik izdüşüm:İki mevki arasında ki büyük daire izini bulmak için kullanılır.bu tip haritalarda iki nokta arasını birleştiren düz çizgi gerçekte bu iki nokta arasındaki büyük daire yayı parçasıdır.buradan düz doğru olarak elde edilen büyük daire izi marcator haritasına aktarıla bilir.gnomonik harita üzerinde çizilen b.d. izi uygun meridyen aralıklarına bölünür.her meridyen aralığı ayrı,ayrı mercator haritaları üzerinde de kullanılabilir.
Gnomonik izdüşümde meridyenler kutuplarda birleşen düz doğrular şeklindedir.