MEVKİ BELİRLEME YÖNTEMLERİ
1.iki kerteriz yöntemi ile mevki
2.İki mesafe yöntemi ile mevki
3.Kerteriz-mesafe yöntemi ile mevki
4.Transit ve kerteriz/mesafe yöntemi ile mevki
5.İki kat yapma yöntemi
Running fix:Öncedenalınan bir kerterizin sonradan aynı veya farklı bir cisimden alınan kerterizle kesiştirilmesi sonucu bulunan mevki ye running fix denir.
İlk alınan kerteriz haritaya işlenir ve saati yazılır. Aynı zamana karşılık rota üzerinde parakete mevkii de gösterilir.Bir süre sonra aynı veya farklı bir cisimden alınan kerteriz de haritaya çizilir ve saati yazılır. Hemen aynı zamanda ki parakete mevkii de işaretlenir. İki mevki hattı arasında ki zaman farkına göre gidilen yol hesaplanır yada iki mevki hattı ile aynı zamanda alınmış dr mevkileri arasında ki mesafe pergelle haritadan ölçülür.Birinci kerterizin rotayı kestiği noktadan,tespit edilen mesafe kadar,rota doğrultusunda kaydırma yapılır. işaretlenen noktadan birinci mevki hattı yeniden çizilir.Kaydırma kerterizi olduğu anlaşılabilmesi için ilk kerteriz ile ikinci kerteriz saatleri yan yana yazılır.
İlk kerteriz,ikinci kerteriz ile aynı zamanda alınmış gibi olduğundan kaydırılarak çizilen ilk ve ikinci kerterizin nokta running fix olarak işaretlenir ve saati yazılır.
Akıntı gibi dış etkenlerin olmadığı varsayarak yaptığımız bu yöntemle kesin mevkiden sonraki en verimli mevki yi bulmuş oluruz.Fakat gerçekte akıntı,rüzgar gibi etkilerden dolayı gemi uyguladığı pusula rotasından farklı bir rotada gitmektedir.zaman geçtikçe bilinmeyen akıntının etkisi de artacaktır. bu durumda akıntıyı yok sayarak bulunduğumuz running fix daha hatasız olacaktır.Akıntının running fix e olan olumsuz etkisini ortadan kaldırmak için kerteriz aralıkları kısa süreli tutulmalıdır. Yarım saat aralıklarla alınan kerterizlerden elde edilen running fixler mevkinin hatalı olmasına yol açabilir. 10,15,20 dakika gibi kısa süreli aralıklarla akıntı fazla etkili olmayacağından running fix de verimli bir mevki olarak tespit edilecektir.
Kerteriz alırken ve mevki koyarken dikkat edilmesi gerekenler
1.Güvenilir ve verimli bir mevki koyabilmek için kerterizler arasındaki açı 90 ye yakın olmalıdır.üç maddeden kerteriz alınıyor ise bu cisimler 120 lik açı içinde bulunmalıdır.
2.Üç kerterizden oluşan mevki hattı bir mevki üçgeni oluşturuyorsa üçgenin ortası mevki kabul edilir. eğer üçgen büyük ise sahile yada tehlikeye yakın olan bölgedeki. mevki olarak kabul edilir.
3.Kerteriz alırken gemiye en yakın,kolay görülebilen cisimler seçilmelidir.yakındaki cisimler arka planda ve uzakta kalın cisimlere göre daha belirgin ve kerterizi daha doğrudur.
4.Gemi bordasına yakın cisimlerin kerteriz açısı hızlı değişiceğinden öncelikle bordaya yakın cisimlerin kerterizi sonra,bordadan pruvaya ve kıça doğru sıralama yapılarak diğer cisimlerin kerterizi alınır.Uygulamada kıç tarafta kalan cisimler zorunlu olmadıkça kerteriz için kullanılmaz
5.Radardan mesafe tespit edilirken, kerterizleri tam tersine önce pruvaya ve kıç doğrultusuna yakın cisimlerin mesafesi sonrada bordaya yakın cisimlerin mesafesi alınır. bordaya yakı olan cisimlerin mesafesi çok yavaş değişecektir, pruva ve kıç hattına yakın cisimlerin mesafeleri ise hızlı değişecektir.bu yüzden sıralama kerteriz alırken yapılan sıralamanın tersi olacaktır.
6.Haritada mevcut cisimlerden kerteriz alınmalıdır.kerteriz almadan önce cismin haritada ki yerini belirlemek gerekir. kerterizi çok kısa sürede hızlı almak gerekir
7.Mevki koyma periyoduharita ölçeği, seyir bölgesine,akıntı ve hava koşullarına göre değişir. tehlike içermeyen kıyı seyirlerinde 15 dakika;demirleme,liman girişleri gibi sahile çok yakın seyirlerde 1-3 dakika;açık denizlerde ise genlikle 20,30 dakika gibi zaman aralıkları uygundur.mevki zamanı rotaya dik olarak yazılır.
1.iki kerteriz yöntemi ile mevki
2.İki mesafe yöntemi ile mevki
3.Kerteriz-mesafe yöntemi ile mevki
4.Transit ve kerteriz/mesafe yöntemi ile mevki
5.İki kat yapma yöntemi
Running fix:Öncedenalınan bir kerterizin sonradan aynı veya farklı bir cisimden alınan kerterizle kesiştirilmesi sonucu bulunan mevki ye running fix denir.
İlk alınan kerteriz haritaya işlenir ve saati yazılır. Aynı zamana karşılık rota üzerinde parakete mevkii de gösterilir.Bir süre sonra aynı veya farklı bir cisimden alınan kerteriz de haritaya çizilir ve saati yazılır. Hemen aynı zamanda ki parakete mevkii de işaretlenir. İki mevki hattı arasında ki zaman farkına göre gidilen yol hesaplanır yada iki mevki hattı ile aynı zamanda alınmış dr mevkileri arasında ki mesafe pergelle haritadan ölçülür.Birinci kerterizin rotayı kestiği noktadan,tespit edilen mesafe kadar,rota doğrultusunda kaydırma yapılır. işaretlenen noktadan birinci mevki hattı yeniden çizilir.Kaydırma kerterizi olduğu anlaşılabilmesi için ilk kerteriz ile ikinci kerteriz saatleri yan yana yazılır.
İlk kerteriz,ikinci kerteriz ile aynı zamanda alınmış gibi olduğundan kaydırılarak çizilen ilk ve ikinci kerterizin nokta running fix olarak işaretlenir ve saati yazılır.
Akıntı gibi dış etkenlerin olmadığı varsayarak yaptığımız bu yöntemle kesin mevkiden sonraki en verimli mevki yi bulmuş oluruz.Fakat gerçekte akıntı,rüzgar gibi etkilerden dolayı gemi uyguladığı pusula rotasından farklı bir rotada gitmektedir.zaman geçtikçe bilinmeyen akıntının etkisi de artacaktır. bu durumda akıntıyı yok sayarak bulunduğumuz running fix daha hatasız olacaktır.Akıntının running fix e olan olumsuz etkisini ortadan kaldırmak için kerteriz aralıkları kısa süreli tutulmalıdır. Yarım saat aralıklarla alınan kerterizlerden elde edilen running fixler mevkinin hatalı olmasına yol açabilir. 10,15,20 dakika gibi kısa süreli aralıklarla akıntı fazla etkili olmayacağından running fix de verimli bir mevki olarak tespit edilecektir.
Kerteriz alırken ve mevki koyarken dikkat edilmesi gerekenler
1.Güvenilir ve verimli bir mevki koyabilmek için kerterizler arasındaki açı 90 ye yakın olmalıdır.üç maddeden kerteriz alınıyor ise bu cisimler 120 lik açı içinde bulunmalıdır.
2.Üç kerterizden oluşan mevki hattı bir mevki üçgeni oluşturuyorsa üçgenin ortası mevki kabul edilir. eğer üçgen büyük ise sahile yada tehlikeye yakın olan bölgedeki. mevki olarak kabul edilir.
3.Kerteriz alırken gemiye en yakın,kolay görülebilen cisimler seçilmelidir.yakındaki cisimler arka planda ve uzakta kalın cisimlere göre daha belirgin ve kerterizi daha doğrudur.
4.Gemi bordasına yakın cisimlerin kerteriz açısı hızlı değişiceğinden öncelikle bordaya yakın cisimlerin kerterizi sonra,bordadan pruvaya ve kıça doğru sıralama yapılarak diğer cisimlerin kerterizi alınır.Uygulamada kıç tarafta kalan cisimler zorunlu olmadıkça kerteriz için kullanılmaz
5.Radardan mesafe tespit edilirken, kerterizleri tam tersine önce pruvaya ve kıç doğrultusuna yakın cisimlerin mesafesi sonrada bordaya yakın cisimlerin mesafesi alınır. bordaya yakı olan cisimlerin mesafesi çok yavaş değişecektir, pruva ve kıç hattına yakın cisimlerin mesafeleri ise hızlı değişecektir.bu yüzden sıralama kerteriz alırken yapılan sıralamanın tersi olacaktır.
6.Haritada mevcut cisimlerden kerteriz alınmalıdır.kerteriz almadan önce cismin haritada ki yerini belirlemek gerekir. kerterizi çok kısa sürede hızlı almak gerekir
7.Mevki koyma periyoduharita ölçeği, seyir bölgesine,akıntı ve hava koşullarına göre değişir. tehlike içermeyen kıyı seyirlerinde 15 dakika;demirleme,liman girişleri gibi sahile çok yakın seyirlerde 1-3 dakika;açık denizlerde ise genlikle 20,30 dakika gibi zaman aralıkları uygundur.mevki zamanı rotaya dik olarak yazılır.