Pnömatik

  • Konuyu açan Konuyu açan denizkolik
  • Açılış Tarihi Açılış Tarihi
D

denizkolik

Misafir
Pnömatik
Pnömatiğin Temel İlkeleri

AMAÇ: İdeal bir gaz olarak havanın basınç, hacim ve sıcaklıkla değişim bağıntılarını kavrayabilme

Pnömatik Elemanlar ve Devreler

AMAÇ: Pnömatik güç devrelerinde kullanılan elemanları tanıyabilme, görevlerini anlayabilme ve laboratuvar ortamından uygulamalarını yapabilme
 
Latince hava ve rüzgar manasına gelen "pnomo" kelimesinden gelen pnömatik, basınçlı hava ile çalışan mekanik sistemlerin hareket ve kontrolünü inceleyen bilim ve mühendislik dalıdır.
Pnömatik hareket ve kontrol sistemlerinin hidrolik ve elektikli sistemlere nazaran bazı üstünlükleri vardır. Hidroliğe göre daha düşük basınçlarda çalışırlar, bu sebeple pnömatik donanımlar daha ucuzdur. Yüksek çalışma hızları yakalayabilirler.
Pnömatik, gaz basıncı ile çalışan sistemlerin hareket ve kontrolünü gerçekleştiren uygulama alanıdır.Pratik olarak vakum ve pozitif hava basıncı ile çalışan sistemler ve kullanılan devre elemanları pnömatiğin kapsamı içerisinde değerlendirilir.(1) Basınçlı hava, insanların kullandıkları ilk enerji türlerinden biridir. (1)Havanın bilinçli şekilde algılanması, aynı zamanda bu araçla bilinçli çalışma yüzyıllar öncesine gitmektedir. (2) Bilinen en eski uygulama M.Ö. 2500 yıllarında kullanılan hava körüğüdür. Pnömatiğin sistematik olarak güç uygulamalarında kullanılmaya başlaması 19. Yüzyılın ortalarına dayanır. O dönemlerde özellikle basınçlı hava ile çalışan el aletleri, matkaplar, lokomotifler ve benzeri güç sistemleri pnömatiğin gelişimine ve hızla yaygınlaşmasına öncülük etmiştir. Ancak günümüzde de çeşitli uygulamalarda yer alan modern kontrol elemanları ilk kez 20. Yüzyılın ortalarında kullanılmaya başlanmıştır.Özellikle çok fazla kuvvet gerektirmeyen taşıma, döndürme, indirme, kaldırma gibi işlemlerin yerine getirilmesi için oldukça basit ve suratli çalışan pnömatik sistemler mümkündür.Önceleri çok basit ve az sayıda elemanlardan oluşan pnömatik kontrol devreleri günümüzde onlarca hareket elemanının birleşimine olanak vermekte ve diğer modern kontrol sistemleri ile entegre çalışarak neredeyse tüm endüstriyel uygulamalarda kullanılmaktadır. (1) Bugün pnömatik kavramı altında esas olarak endüstride havanın çalışma aracı olarak kullanılması ve özellikle de makine ve işletme araçlarının kumandası ve tahrik edilmesi anlaşılmaktadır. Pnömatik günümüzde özellikle otomatikleştirilmiş süreçlerde kullanılmaktadır. (2) 2. HAVANIN ÖZELLİKLERİ Atmosferik hava, çeşitli gazların belirli oranlardaki karışımıdır.Havanın içerisinde yaklaşık olarak % 78 Azot, % 21 Oksijen ve % 1 oranında Karbondioksit, Hidrojen, Azotdioksit, Karbonmonoksit, Helyum, Argon, Neon, Kripton bulunmaktadır(1). Bu gazlar dışında hava değişen oranda nem içerir.(2) 3. BASINÇLI HAVANIN ÖZELLİKLERİ Basınçlı havanın temel özellikleri şöyle sıralanabilir; –Hava, etrafımızı saran atmosferde sınırsız bir kaynak olarak bulunur. –Hava her yerde bulunduğu için kullanıldıktan sonra tekrar geri kazanılmasına gerek kalmadan atmosfere atılabilir. Dolayısıyla sistemde geri dönüş hattına ihtiyaç duyulmaz. –Basınçlı hava sıkıştırılmış olarak depolanabilir ve ihtiyaç duyulduğu zaman kullanılabilir. –Genelde havanın krakteristik özellikleri sıcaklıkla çok fazla değişmediği için belirli bir sıcaklık aralığında güvenle kullanılabilir. –Yanıcı ve patlayıcı özelliği yoktur. Bu tür tehlikelerin olduğu yerlerde güvenle kullanılabilir. –Basınçlı hava zehirli değildir. Sistemdeki olası kaçaklar ve tahliye havası çevreyi kirletmez. Ancak sistemde basınçlı havanın yağlanmasının gerekli olduğu durumlarda havanın içinde az da olsa bir miktar yağ bulunur. Bu yağların doğrudan atmosfere bırakılması durumunda çevre sağlığı açısından uygun değildir. Bu tip durumlarda sistemde kaçakların olmamasına ve tahliye havasının toplanarak yağdan arındırıldıktan sonra atmosfere atılmasına dikkat edilmelidir. Bu durum özellikle ilaç, gıda ve tekstil sektörü uygulamalarında son derece önemlidir. –Yüksek hızlarda çalışmak mümkündür. –Pnömatik sistemlerin basınç ve hızın kademesiz olarak ayarlanması mümkündür. Ancak havanın sıkıştırılabilir olma özelliğinden dolayı çok düşük hızlara inilmesi ve hassas hız ve konum ayarı yapılması gereken durumlarda bazı özel elemanların ve elektronik kontrol sistemlerinin kullanılması gerekmektedir. Standart elemanlarla çok düşük hızlara inilmesi durumunda kesintili ve darbeli hareketler gözlemlenebilir. –Pnömatik sistemler kendinden korumalıdır. Aşırı yük durumunda elemanlar durur ve ancak yük kalktığında tekrar çalışır. –Basınçlı hava içerisinde bir miktar toz ve nem bulundurur. Bu maddeler hava tesisatında ve çalışma elemanlarında paslanmaya veya tıkanmalara yol açabilir. Dolayısıyla basınçlı hava kullanılmadan önce mutlaka toz ve nemden arındırılmalıdır. –Pnömatik sistemlerde kullanılan basıncın düşük olmasına paralel olarak elde edilebilecek kuvvetler de sınırlıdır. Daha büyük kuvvetler için gerekli elemanların boyutları çok büyük olacağından sistem ekonomik olmaktan çıkar. –Basınçlı havanın üretilmesi için gereken birim enerji maliyeti yüksektir. Ancak kullanılan elemanlar alternatif sistemlere göre daha ucuz olduğu için toplam sistem maliyeti dengelenmektedir.
 
Geri
Üst