SOLAS’A GÖRE TÜM CANKURTARMA TECHİZATLARI VE DONANIMLARI
Tüm can kurtarma teçhizatları ve donanımlarının SOLAS tarafından ortaya konmuş , genel standart ve özellikleri bulunmaktadır.
Bunlar;
- -30 C ile +60 C derece hava sıcaklığında zarar görmeyecek.
- 1 ile 30 C derece suda çalışabilecek.
- Deniz suyu ve yağdan etkilenmeyecek.
- Çürümeye veya korozyona karşı dayanıklı olacak.
- Görünür bir renkte (turuncu) olacak.
- Gerekli şekilde yansıtıcı bant ve ışıkla donatılacak.
- Üzerinde SOLAS ibaresi bulunacak.
A ) Kişisel Can Kurtarma Teçhizatları Ve Donanımları:
Yalnız bir kişinin kullanımına ait teçhizatlardır.
1_ Can Simidi:
Gemide ilk göze çarpan kişisel canlı kalma teçhizatıdır. Her gemide en az 8 adet olmak üzere, geminin cinsine ve büyüklüğüne göre de artan sayıda bulunur. En az yarısı ışıklı, iki tanesi ise ışıklı dumanlı olacaktır. Işıklı dumanlı olanlar kırlangıçta bulunur. Çeşitleri;
a) Can simidi
b) Can halatlı can simidi
c) Işıklı can simidi
d) Işıklı, dumanlı can simidi
Can simitlerinin üzerinde geminin adı ve bağlama limanının adı büyük harflerle markalanmıştır. Can simitlerinin iç çapı 40cm den az , dış çapı 80 cm den fazla ve ağırlığı 2,5 kg dan az değildir.
2_ Can Yeleği:
Bitkin veya baygın bir kişiyi , herhangi bir pozisyonda suya düştüğü halde , 5 saniye içerisinde , ağzını 12cm su üstünde tutacak şekilde , yüzerlik ve dengeye sahiptir.Katı yüzer malzemeden yapılmış , şişirilebilir ve gazla şişen olmak üzere çeşitleri vardır. Her gemide kişi sayısı kadar , ek olarak %5 fazladan , yolcu gemilerinde ise ek olarak %10 çocuk can yeleği bulunur. Can yeleklerinin üzerinde bağlama kuşağı ,düdük ,ışık,ışığı açma kapama ipi,uzun ömürlü kuru pil bulunur .1 dakika içinde giyilebilir.
3_ Isı Korumalı Tulum :
Buharlaşmadan kaynaklanan ısı kaybını önler. – 20 C kadar görevini tam yapar, su geçirmez yapıdadır. Can kurtarma vasıtalarında bulunur. Denize adam düşmesinde , düşen kişiyi çıkardıktan sonra vücut sıcaklığını koruması için kullanılır .
4_ Suya Atlama Giysisi:
0 C derecedeki suda 6 saat kalsa bile vücut ısısını 2 C derecen fazla düşürmez, 5 C derecedeki suda 1 saat kaldıktan sonra bile kişi çıplak elle kalem tutup yazı yazabilir. Yılda birkaç kez giyilip çıkarılmalıdır. Can yeleği ile birlikte kullanılanlarının yanında , kendiliğinden yüzerliliğe sahip olanlarda vardır. 4,5 m kadar yükseklikten atlanabilir. Kısa bir mesafeye yüzmeye , can kurtarma vasıtalarına binmeye engel değildir. Her kurtarma vasıtasında 3 adet bulunur .
B ) Görünür İşaretler :
Acil durumlarda dikkat çekmek için ve yardım almak amacıyla kullanılırlar. Kullanım süreleri ve kullanımları kaplarının üzerinde yazı ve şemayla gösterilmiştir.
1_ El Maytabı:
Can kurtarma vasıtasında 6 adet bulunur. 1 dakika süre ile parlak kırmızı renkte 15 bin mum şiddetinde yanar. Kıvılcımları can salına zarar vermez.
2_ Paraşüt İşaret Fişeği:
Kurtarma vasıtasında 4 tane bulunur. Dikey fırlatıldığında 300 metreye kadar çıkabilir ( sakin havalarda ) ve paraşütü açılır. 40 Saniye süreyle 30 bin mum şiddetinde yanar. Düşme hızı saniyede 5m/sn den fazla değildir. Kıvılcımları paraşütüne ve iplerine zarar vermez. 100 metreye kadar ışık verir.
3_ Yüzer Duman İşareti: (Duman Kandili )
Kurtarma vasıtalarında 2 adet bulunur. 3 dakika süre ile görünür renkte (turuncu) duman işareti verir. 10 saniye kadar 10cm suyun altında kalsa bile duman çıkarmaya devam edebilir. 10 metreden atılsa da zarar görmez. Dumanı zararsızdır.
C ) Can Kurtarma Vasıtaları:
Acil durumlarda gemiyi terk etmek için kullanılan can kurtarma filikaları ve can sallarının standart ve özellikleri SOLAS tarafından ortaya konmuştur
1_ Can Kurtarma Filikaları:
Geminin ana kurtarma vasıtasıdır.Tekne , tekneyi örten üst kısım ve makine ana kısımlarına ayrılmıştır.Tam kapalı , yarı açık ve açık çeşitleri bulunur.Tam kapalı olanlarının kendiliğinden doğrulabilme ,yangından korumalı ve hava desteği özellikleri bulunur.
Filikanın Donanımları ise;
- Tutamaçlar (filika dışında bulunur . Denize adam düşmede kullanılır.)
- İçerden ve dışarıdan açılabilen kapak ve menholler .
- Yağmurlama spring (fıskiye) leri ve bu donanımı çalıştıran su pompası
- Baş kıç halatlar
- İç ve dış ışık ( en az 12 saat yanacak şekilde )
- Su tankı ( içme suyu için ) , ( kişi başı 3 litre gelecek şekilde)
- Çift akü ( sürekli şarjdadır ve suya inerken şarjdan çekilir )
- Hava tüpü ( 10 dakika verebilme özelliğine sahip )
- Filika telsizi
- Pusula
- Yaka donanımı
- Baş ve kıçta ay anahtar
- Malzeme dolabı
- Yangın tüpü
- Kanca serbest bırakma mekanizması ( başta ve kıçta olmak üzere )
Malzeme Dolabının içinde ise ;
- İlk yardım seti
- Tamir takımı
- Olta takımı
- El feneri ( yedek pil ve ampul )
- Heliograf ( işaret aynası )
- Dereceli kap ( su dağıtımı için )
- Teneke kutu açacağı
- Isı korumalı tulum
- Deniz tutmasına karşı ilaç
- Kusmuk torbası
- Kurtarma el maytabı
- Kurtarma işaretleri tablosu
- Payroteknik malzeme
- Maşrapa ( deniz suyunu boşaltmak için )
- Işıldak
- Radar transponder ( radar yansıtıcı)
- Kişi başı 1000 kilo joule lük karbonhidrat içerikli , 500-550 gramlık yiyecekler
Filikaların üzerinde abatları , geminin adı ve bağlama limanı ve kaç kişilik olduğu yazılıdır. ( baş omuzluklarda )
2) Cansallar :
6 ile 25 kişilik olanlarının yanında 35-45 kişilik kapasitede kişilikleri de SOLAS tarafından onaylanmıştır.
Zehirsiz bir gaz olan CO2 ile şişirilir.( 1dakika – 3 dakika arasında ).Fazla olan gaz emniyet valflerinden boşaltılır.
Alt bölme , üst bölme ,körük kısımlarından oluşur.Üç bölme birbirinden bağımsız şişer.
12 ayı geçmeyen sürelerde uzman istasyonlarca bakımları yapılır.
Can Sallarının Donanımları İse ;
- Su denge cepleri ( can salı dışında )
- Doğrulma kayışı ( CO2 tüpünün üzerindeki kaymaz yüzeye basıp ,iplerden kendine çekerek ter çevrilir )
- Binme rampası – çarmıhı
- Tutamaçlar ( can halatları )
- Körüğü örten çadır
- İç ve dış ışık
- Yağmur cepleri ( içme suyu olarak kullanmak için )
- Yüzer çeki
- Parima halatı ( cansalları birbirine bağlamak için )
- Deniz demiri
- Kısa çift kürek ( padıl )
- Körük ( yazın şişirmeyip, kışın şişirilen can salının tabanı )
- Kurtarma halkası ve halatı ( kazazede çekmek için )
- Kurtarma el kitabı
- Kurtarma işaretleri tablosu
- Malzeme paketi
Malzeme Paketinin İçinde İse ;
- Çam çak ( suyu boşaltmak için kullanılan halka bir tele geçirilmiş huni şeklinde bir bez parçası )
- Çift sünger
- Deniz tutmasına karşı ilaç
Can sallarının konteynır üzerinde basit kullanım şeması, atılabileceği maksimum yüksekliği, palima halatının uzunluğu , son bakım tarihi ve SOLAS yazısı bulunur.
D) Kurtarma Botları :
Acil durumdaki kişiyi kurtarmak , kazazedeyi hızlı bir biçimde nakletmek için kullanılır.Şişirilebilir sert yapıda olanları bulunur . En az bir yatar 5 oturur kişiyi taşıya bilecek kapasitededir.Boyları 3,8 ve 8,5 metre arasındadır.Her gemide en az 1 adet olmak üzere veya muadili filika olacaktır.Hızlı bir şekilde indirilip, birkaç dakikada çıkarılabilir.
E) Diğer Can Kurtarma Alet ve Donanımları :
1_ Genel Yayın Ve Alarm Sistemleri:
Gemi düdüğü veya sireni elektrikle çalışan zil veya klarkson gibi uyarı sistemleriyle 7 veya daha fazla kısa sesten sonra 1 uzun ses işareti veren sistemdir.Gemi düdüğü dışında sistem geminin çeşitli yerlerinden ( makine dairesi , kıç kasara vb.) çalıştırılabilir olmalıdır.Geminin her yerinden duyulabilir olmalıdır.
2_ Acil Durum Aydınlatma Sistemi :
Gemi ana enerji kaynağından ayrı bir enerji kaynağıdır ( acil durum jeneratörü ).Girişler , koridorlar, geçitler , güverte ve toplanma yerleri acil durumlarda aydınlatılır. Yolcu gemilerinde bu aydınlatma süresi 36 ,yük gemilerinde ise 18 saattir.
3_ Çarmıh :
İp ve ahşap donanımlı merdivenlerdir.Gemiyi kuru terkte önemlidir.(şeytan , pilot çarmıh)
4_ Gemi Terk Kayağı :
Güvertede kasa içinde kullanıma hazır durur.Acil bir durumda 2-5 dakika içinde kullanıma hazır hale gelir.30 dakikada 360 kişiyi sevk edebilir.Zehirsiz gaz olan CO2 gazı ile şişer.
5_ EPİRB Cihazı:
Acil durum mevki bildiren radyo sinyal cihazıdır.Gemilerde kırlangıçlarda bulunur.(300 grostonda 2 adet bulunur.).Hidrostatik kilit sistemine ( suda kendiliğinden açılabilme ) sahiptir.48 saat süre ile sinyal gönderebilecek enerji kaynağı vardır.( kuru pil ) . 10 metreden atılsa bile zarar görmez.Yüzebilir özelliği vardır.Uydu epirbleri 406 mhz ile sinyal gönderir.
6_ SART Cihazı Ve Radar Transponder ( Yansıtıcı ) :
Geminin yüksek bir yerine donatılır.Cihazın frekansları yakın bölgedeki deniz ve hava araçlarının radarlarına sesli ve ışıklı işaret verir Algılandığında uyarı verir. SART cihazının enerjisi bitmeden RADAR TRANSPONDER donatılmamalıdır .
7_ Halat Atma Aygıtı ( Roketi ) :
Varagele donanımının kurulmasında kullanılır. Denize adam düştüğünde ayrıca gemiden gemiye , gemiden karaya irtibat içinde kullanılır. Uygun eğimle ve sakin havada 250 metreye isabetli atış yapılabilir.
Roket tipli olanlarının içinde halat bulunur ve kasa içindedir.( köprü üstünde)
F) Denize İndirme Ve Denizden Alma Donanımları:
1_ Can Kurtarma Filikalarını İndirme Donanımı:
Otomatik maynalı matafora;
Hiçbir enerjiye ihtiyaç duymaksızın filikanın kendi ağırlığı ile belirli bir ivmeyle suya kadar iner. Öncelikle matafora emniyet pimleri açılır. Daha sonra filika emniyet bosaları çözülür. Pervane ve dümen kontrol edilir . motor çalıştırılır. Sırasıyla herkes biner.Oturulup emniyet kemerleri takılır.Firen teline asılarak suya kadar inilir.Kanca serbest bırakma mekanizması çalıştırılır.Kancalar neta olarak gemiden uzaklaşılır.
Serbest Düşme Donanımı ise;
Donanımın kilitleri açılır. ( pim , emniyet pimleri ) .Filika kanca emniyet açılır. İçine girilip emniyet kemerleri bağlanıp motor çalışır vaziyette içerideki serbest bırakma kolu ile belirli bir eğim sayesinde kızakla gemiden yeterince uzaklaşılır.
2_ Cansalı İndirme Donanımları:
1. Elle Atarak:
Cansalı güvertede elle atılacak yere getirilir. Parima halatının boşu alınarak ucu güvertede sağlam bir yere bağlanır. Karşılıklı kaldırılıp atılır. Parima halatının boşu iyice alınarak sertçe çekilir. Sırasıyla çarmıh ile inilir. Parima halatı kesilir ( yüzer çakı ile ) .
2. Hidrostatik Kilit Donanımı ile:
Gemi 1,8 – 3,8 metreye battığında kilit açılır. Cansalı su üstüne çıkarak şişer.
3. Tek Kollu Matafora ( Vinç – Crane )
Yük binmeli kancaya sahip mataforanın kancası cansalının halkasına kilitlenir , cansalının parima ve emniyet halatları güvertede sağlam yerlere bağlanır. Cansalı bordodan dışarıya alınıp , parima halatı çekilerek şişirilir. Güverteye binme rampası donatılır , sırasıyla binilip oturulur. Firen sallosu ( fren teli ) çekilerek suya kadar inilir. Yük suya binince kanca kurtulur. Parima halatı kesilerek uzaklaşılır.
DENİZDE GÜVENLİK
Denizcilik mesleği gelişen teknolojilere ve eğitimlere rağmen her zaman olumsuz ve tehlikeli durumlara açık bir meslektir. Deniz hata affetmez. Gemide uygulamalı eğitim ile gemi terk , yangın , denize adam düşme , ilk yardım vb konularda yapılan eğitimlere ROLE TALİMLERİ denir.
Role talimleri eski gemi adamlarının bilgilerini tazelemelerine, yenilerin bilgilenmelerine ve zamanı kısaltmaya yönelik olup gerçek durum varmışçasına yapılır. Her gemi adamı ayda en 1 kez yangın ve gemiyi terk planına katılır. Filikalar 3 ayda bir , kurtarma botları ayda 1 personeli ile manevra yaptırılmalıdır. Her talimde filika biraz mayna ettirilir , motoru çalıştırılır. Yapılan tüm eğitimler jurnale işlenir.
Denizde güvenlik bir bütün olarak düşünülmelidir. Bu bütünü oluşturan ilk unsur ‘’ bilgili olmak ( eğitim ) , ‘’ tedbirli olmak ( önlemler ) ve ‘’dikkatli olmaktır. Bunlardan biri olmazsa yaşam tehlikeye girer ve gemi batar.
Denizde karşılaşabileceğimiz belli başlı tehlikeler konusunda bilgilenmek , karşımıza çıkacak olumsuzluklara önlemdir.
- Denizde Karşılaşabileceğimiz Tehlikeler -
1_ Hipotermi (vücud ısısının düşmesi ):
Vücut ısısının 2 derece düşmesiyle titremeyle birlikte başlar. Isı düşmesi sürecinde solunumda yüzeysellik , algılamada güçlük , kalp ritminde bozulma , kasılma sonrasında vücudun gevşemesi kalbin titreşim şeklinde atması ve 26 derece vücut ısısında kalp kasının durmasıyla ölüm gerçekleşir.
Hipoterminin ilk yardımında ; hipoterminin düzeyine ve bulunulan yere göre uygulama yapılır. Isı korumalı tulum , battaniye yöntemi ( kundaklama ) , vücut ısısı , küvet yöntemi ( 36- 37 derecelik suya yatırılır ) ve Danimarka bahriye yöntemi ( kişinin elleri ve ayakları , içerisinde 40 dereceli su bulunan dört kovaya sokulur . ) kullanılır.
Hipotermiye yakalanan kişiye masaj yapılmaz , direk ısıya tutulmaz , alkol verilmez ve yatay taşınılır. Kendisindeyse ılık su verilir.
2_ Susuzluk:
Bir insan susuz olarak vücuttan kaybedeceği su miktarının %20 ( ortalama kişi 65-70 kilo olarak hesaplanır ve su kaybı 14 kg ) kadar olduğunda hayati tehlike başlar . Kişi fazla hareket etmeden buharlaşma ve solunum ile günde 1lt su kaybeder. Kurtarma vasıtasında ilk gün hiçbir şey yiyip içilmez. Cansallarında 1,5 , filikalarda ise kişi başı 3 lt su bulunur. Günlük kullanılan su kişi başı yarım lt dir.
3_ Açlık:
Kurtarma vasıtalarında kişi başı 10000kg joule lük karbonhidrat içerikli 500-550gr vakumlu yiyecekler bulunur. 1 kişi aç 28 gün kadar yaşayabilir. 2. Gün yiyeceğin yarısı , 3.gün kalanının yarısı ve 4.gün kalan kısım şeklinde yenir. Yeterince su yok ise ek ilave yiyecek alınmamalıdır. ( balık , konserve vb )
4_ Panik:
İnsanlar karşılaşmadığı , görmediği ve bilmediği durumlar karşısında tedirgin olup , panik yapabilirler. Bu yüzden beklemeyen durumların analizi yapılıp bu konularda bilgi edinilmeli tedbirler alınmalı ve dikkatli olunmalıdır. Gemilerdeki her personel normal görevlerinin yanında acil durumlardaki belirlenmiş görevlerini normal görevleri gibi yapmalıdırlar. Kurtarma vasıtasında amir tecrübeli ve etkin olmalıdır. Kazazedeler sakinleştirilmeli , boş bırakılmamalı ve oyalandırılmalıdır ( balık tutma vb ) .
Tüm can kurtarma teçhizatları ve donanımlarının SOLAS tarafından ortaya konmuş , genel standart ve özellikleri bulunmaktadır.
Bunlar;
- -30 C ile +60 C derece hava sıcaklığında zarar görmeyecek.
- 1 ile 30 C derece suda çalışabilecek.
- Deniz suyu ve yağdan etkilenmeyecek.
- Çürümeye veya korozyona karşı dayanıklı olacak.
- Görünür bir renkte (turuncu) olacak.
- Gerekli şekilde yansıtıcı bant ve ışıkla donatılacak.
- Üzerinde SOLAS ibaresi bulunacak.
A ) Kişisel Can Kurtarma Teçhizatları Ve Donanımları:
Yalnız bir kişinin kullanımına ait teçhizatlardır.
1_ Can Simidi:
Gemide ilk göze çarpan kişisel canlı kalma teçhizatıdır. Her gemide en az 8 adet olmak üzere, geminin cinsine ve büyüklüğüne göre de artan sayıda bulunur. En az yarısı ışıklı, iki tanesi ise ışıklı dumanlı olacaktır. Işıklı dumanlı olanlar kırlangıçta bulunur. Çeşitleri;
a) Can simidi
b) Can halatlı can simidi
c) Işıklı can simidi
d) Işıklı, dumanlı can simidi
Can simitlerinin üzerinde geminin adı ve bağlama limanının adı büyük harflerle markalanmıştır. Can simitlerinin iç çapı 40cm den az , dış çapı 80 cm den fazla ve ağırlığı 2,5 kg dan az değildir.
2_ Can Yeleği:
Bitkin veya baygın bir kişiyi , herhangi bir pozisyonda suya düştüğü halde , 5 saniye içerisinde , ağzını 12cm su üstünde tutacak şekilde , yüzerlik ve dengeye sahiptir.Katı yüzer malzemeden yapılmış , şişirilebilir ve gazla şişen olmak üzere çeşitleri vardır. Her gemide kişi sayısı kadar , ek olarak %5 fazladan , yolcu gemilerinde ise ek olarak %10 çocuk can yeleği bulunur. Can yeleklerinin üzerinde bağlama kuşağı ,düdük ,ışık,ışığı açma kapama ipi,uzun ömürlü kuru pil bulunur .1 dakika içinde giyilebilir.
3_ Isı Korumalı Tulum :
Buharlaşmadan kaynaklanan ısı kaybını önler. – 20 C kadar görevini tam yapar, su geçirmez yapıdadır. Can kurtarma vasıtalarında bulunur. Denize adam düşmesinde , düşen kişiyi çıkardıktan sonra vücut sıcaklığını koruması için kullanılır .
4_ Suya Atlama Giysisi:
0 C derecedeki suda 6 saat kalsa bile vücut ısısını 2 C derecen fazla düşürmez, 5 C derecedeki suda 1 saat kaldıktan sonra bile kişi çıplak elle kalem tutup yazı yazabilir. Yılda birkaç kez giyilip çıkarılmalıdır. Can yeleği ile birlikte kullanılanlarının yanında , kendiliğinden yüzerliliğe sahip olanlarda vardır. 4,5 m kadar yükseklikten atlanabilir. Kısa bir mesafeye yüzmeye , can kurtarma vasıtalarına binmeye engel değildir. Her kurtarma vasıtasında 3 adet bulunur .
B ) Görünür İşaretler :
Acil durumlarda dikkat çekmek için ve yardım almak amacıyla kullanılırlar. Kullanım süreleri ve kullanımları kaplarının üzerinde yazı ve şemayla gösterilmiştir.
1_ El Maytabı:
Can kurtarma vasıtasında 6 adet bulunur. 1 dakika süre ile parlak kırmızı renkte 15 bin mum şiddetinde yanar. Kıvılcımları can salına zarar vermez.
2_ Paraşüt İşaret Fişeği:
Kurtarma vasıtasında 4 tane bulunur. Dikey fırlatıldığında 300 metreye kadar çıkabilir ( sakin havalarda ) ve paraşütü açılır. 40 Saniye süreyle 30 bin mum şiddetinde yanar. Düşme hızı saniyede 5m/sn den fazla değildir. Kıvılcımları paraşütüne ve iplerine zarar vermez. 100 metreye kadar ışık verir.
3_ Yüzer Duman İşareti: (Duman Kandili )
Kurtarma vasıtalarında 2 adet bulunur. 3 dakika süre ile görünür renkte (turuncu) duman işareti verir. 10 saniye kadar 10cm suyun altında kalsa bile duman çıkarmaya devam edebilir. 10 metreden atılsa da zarar görmez. Dumanı zararsızdır.
C ) Can Kurtarma Vasıtaları:
Acil durumlarda gemiyi terk etmek için kullanılan can kurtarma filikaları ve can sallarının standart ve özellikleri SOLAS tarafından ortaya konmuştur
1_ Can Kurtarma Filikaları:
Geminin ana kurtarma vasıtasıdır.Tekne , tekneyi örten üst kısım ve makine ana kısımlarına ayrılmıştır.Tam kapalı , yarı açık ve açık çeşitleri bulunur.Tam kapalı olanlarının kendiliğinden doğrulabilme ,yangından korumalı ve hava desteği özellikleri bulunur.
Filikanın Donanımları ise;
- Tutamaçlar (filika dışında bulunur . Denize adam düşmede kullanılır.)
- İçerden ve dışarıdan açılabilen kapak ve menholler .
- Yağmurlama spring (fıskiye) leri ve bu donanımı çalıştıran su pompası
- Baş kıç halatlar
- İç ve dış ışık ( en az 12 saat yanacak şekilde )
- Su tankı ( içme suyu için ) , ( kişi başı 3 litre gelecek şekilde)
- Çift akü ( sürekli şarjdadır ve suya inerken şarjdan çekilir )
- Hava tüpü ( 10 dakika verebilme özelliğine sahip )
- Filika telsizi
- Pusula
- Yaka donanımı
- Baş ve kıçta ay anahtar
- Malzeme dolabı
- Yangın tüpü
- Kanca serbest bırakma mekanizması ( başta ve kıçta olmak üzere )
Malzeme Dolabının içinde ise ;
- İlk yardım seti
- Tamir takımı
- Olta takımı
- El feneri ( yedek pil ve ampul )
- Heliograf ( işaret aynası )
- Dereceli kap ( su dağıtımı için )
- Teneke kutu açacağı
- Isı korumalı tulum
- Deniz tutmasına karşı ilaç
- Kusmuk torbası
- Kurtarma el maytabı
- Kurtarma işaretleri tablosu
- Payroteknik malzeme
- Maşrapa ( deniz suyunu boşaltmak için )
- Işıldak
- Radar transponder ( radar yansıtıcı)
- Kişi başı 1000 kilo joule lük karbonhidrat içerikli , 500-550 gramlık yiyecekler
Filikaların üzerinde abatları , geminin adı ve bağlama limanı ve kaç kişilik olduğu yazılıdır. ( baş omuzluklarda )
2) Cansallar :
6 ile 25 kişilik olanlarının yanında 35-45 kişilik kapasitede kişilikleri de SOLAS tarafından onaylanmıştır.
Zehirsiz bir gaz olan CO2 ile şişirilir.( 1dakika – 3 dakika arasında ).Fazla olan gaz emniyet valflerinden boşaltılır.
Alt bölme , üst bölme ,körük kısımlarından oluşur.Üç bölme birbirinden bağımsız şişer.
12 ayı geçmeyen sürelerde uzman istasyonlarca bakımları yapılır.
Can Sallarının Donanımları İse ;
- Su denge cepleri ( can salı dışında )
- Doğrulma kayışı ( CO2 tüpünün üzerindeki kaymaz yüzeye basıp ,iplerden kendine çekerek ter çevrilir )
- Binme rampası – çarmıhı
- Tutamaçlar ( can halatları )
- Körüğü örten çadır
- İç ve dış ışık
- Yağmur cepleri ( içme suyu olarak kullanmak için )
- Yüzer çeki
- Parima halatı ( cansalları birbirine bağlamak için )
- Deniz demiri
- Kısa çift kürek ( padıl )
- Körük ( yazın şişirmeyip, kışın şişirilen can salının tabanı )
- Kurtarma halkası ve halatı ( kazazede çekmek için )
- Kurtarma el kitabı
- Kurtarma işaretleri tablosu
- Malzeme paketi
Malzeme Paketinin İçinde İse ;
- Çam çak ( suyu boşaltmak için kullanılan halka bir tele geçirilmiş huni şeklinde bir bez parçası )
- Çift sünger
- Deniz tutmasına karşı ilaç
Can sallarının konteynır üzerinde basit kullanım şeması, atılabileceği maksimum yüksekliği, palima halatının uzunluğu , son bakım tarihi ve SOLAS yazısı bulunur.
D) Kurtarma Botları :
Acil durumdaki kişiyi kurtarmak , kazazedeyi hızlı bir biçimde nakletmek için kullanılır.Şişirilebilir sert yapıda olanları bulunur . En az bir yatar 5 oturur kişiyi taşıya bilecek kapasitededir.Boyları 3,8 ve 8,5 metre arasındadır.Her gemide en az 1 adet olmak üzere veya muadili filika olacaktır.Hızlı bir şekilde indirilip, birkaç dakikada çıkarılabilir.
E) Diğer Can Kurtarma Alet ve Donanımları :
1_ Genel Yayın Ve Alarm Sistemleri:
Gemi düdüğü veya sireni elektrikle çalışan zil veya klarkson gibi uyarı sistemleriyle 7 veya daha fazla kısa sesten sonra 1 uzun ses işareti veren sistemdir.Gemi düdüğü dışında sistem geminin çeşitli yerlerinden ( makine dairesi , kıç kasara vb.) çalıştırılabilir olmalıdır.Geminin her yerinden duyulabilir olmalıdır.
2_ Acil Durum Aydınlatma Sistemi :
Gemi ana enerji kaynağından ayrı bir enerji kaynağıdır ( acil durum jeneratörü ).Girişler , koridorlar, geçitler , güverte ve toplanma yerleri acil durumlarda aydınlatılır. Yolcu gemilerinde bu aydınlatma süresi 36 ,yük gemilerinde ise 18 saattir.
3_ Çarmıh :
İp ve ahşap donanımlı merdivenlerdir.Gemiyi kuru terkte önemlidir.(şeytan , pilot çarmıh)
4_ Gemi Terk Kayağı :
Güvertede kasa içinde kullanıma hazır durur.Acil bir durumda 2-5 dakika içinde kullanıma hazır hale gelir.30 dakikada 360 kişiyi sevk edebilir.Zehirsiz gaz olan CO2 gazı ile şişer.
5_ EPİRB Cihazı:
Acil durum mevki bildiren radyo sinyal cihazıdır.Gemilerde kırlangıçlarda bulunur.(300 grostonda 2 adet bulunur.).Hidrostatik kilit sistemine ( suda kendiliğinden açılabilme ) sahiptir.48 saat süre ile sinyal gönderebilecek enerji kaynağı vardır.( kuru pil ) . 10 metreden atılsa bile zarar görmez.Yüzebilir özelliği vardır.Uydu epirbleri 406 mhz ile sinyal gönderir.
6_ SART Cihazı Ve Radar Transponder ( Yansıtıcı ) :
Geminin yüksek bir yerine donatılır.Cihazın frekansları yakın bölgedeki deniz ve hava araçlarının radarlarına sesli ve ışıklı işaret verir Algılandığında uyarı verir. SART cihazının enerjisi bitmeden RADAR TRANSPONDER donatılmamalıdır .
7_ Halat Atma Aygıtı ( Roketi ) :
Varagele donanımının kurulmasında kullanılır. Denize adam düştüğünde ayrıca gemiden gemiye , gemiden karaya irtibat içinde kullanılır. Uygun eğimle ve sakin havada 250 metreye isabetli atış yapılabilir.
Roket tipli olanlarının içinde halat bulunur ve kasa içindedir.( köprü üstünde)
F) Denize İndirme Ve Denizden Alma Donanımları:
1_ Can Kurtarma Filikalarını İndirme Donanımı:
Otomatik maynalı matafora;
Hiçbir enerjiye ihtiyaç duymaksızın filikanın kendi ağırlığı ile belirli bir ivmeyle suya kadar iner. Öncelikle matafora emniyet pimleri açılır. Daha sonra filika emniyet bosaları çözülür. Pervane ve dümen kontrol edilir . motor çalıştırılır. Sırasıyla herkes biner.Oturulup emniyet kemerleri takılır.Firen teline asılarak suya kadar inilir.Kanca serbest bırakma mekanizması çalıştırılır.Kancalar neta olarak gemiden uzaklaşılır.
Serbest Düşme Donanımı ise;
Donanımın kilitleri açılır. ( pim , emniyet pimleri ) .Filika kanca emniyet açılır. İçine girilip emniyet kemerleri bağlanıp motor çalışır vaziyette içerideki serbest bırakma kolu ile belirli bir eğim sayesinde kızakla gemiden yeterince uzaklaşılır.
2_ Cansalı İndirme Donanımları:
1. Elle Atarak:
Cansalı güvertede elle atılacak yere getirilir. Parima halatının boşu alınarak ucu güvertede sağlam bir yere bağlanır. Karşılıklı kaldırılıp atılır. Parima halatının boşu iyice alınarak sertçe çekilir. Sırasıyla çarmıh ile inilir. Parima halatı kesilir ( yüzer çakı ile ) .
2. Hidrostatik Kilit Donanımı ile:
Gemi 1,8 – 3,8 metreye battığında kilit açılır. Cansalı su üstüne çıkarak şişer.
3. Tek Kollu Matafora ( Vinç – Crane )
Yük binmeli kancaya sahip mataforanın kancası cansalının halkasına kilitlenir , cansalının parima ve emniyet halatları güvertede sağlam yerlere bağlanır. Cansalı bordodan dışarıya alınıp , parima halatı çekilerek şişirilir. Güverteye binme rampası donatılır , sırasıyla binilip oturulur. Firen sallosu ( fren teli ) çekilerek suya kadar inilir. Yük suya binince kanca kurtulur. Parima halatı kesilerek uzaklaşılır.
DENİZDE GÜVENLİK
Denizcilik mesleği gelişen teknolojilere ve eğitimlere rağmen her zaman olumsuz ve tehlikeli durumlara açık bir meslektir. Deniz hata affetmez. Gemide uygulamalı eğitim ile gemi terk , yangın , denize adam düşme , ilk yardım vb konularda yapılan eğitimlere ROLE TALİMLERİ denir.
Role talimleri eski gemi adamlarının bilgilerini tazelemelerine, yenilerin bilgilenmelerine ve zamanı kısaltmaya yönelik olup gerçek durum varmışçasına yapılır. Her gemi adamı ayda en 1 kez yangın ve gemiyi terk planına katılır. Filikalar 3 ayda bir , kurtarma botları ayda 1 personeli ile manevra yaptırılmalıdır. Her talimde filika biraz mayna ettirilir , motoru çalıştırılır. Yapılan tüm eğitimler jurnale işlenir.
Denizde güvenlik bir bütün olarak düşünülmelidir. Bu bütünü oluşturan ilk unsur ‘’ bilgili olmak ( eğitim ) , ‘’ tedbirli olmak ( önlemler ) ve ‘’dikkatli olmaktır. Bunlardan biri olmazsa yaşam tehlikeye girer ve gemi batar.
Denizde karşılaşabileceğimiz belli başlı tehlikeler konusunda bilgilenmek , karşımıza çıkacak olumsuzluklara önlemdir.
- Denizde Karşılaşabileceğimiz Tehlikeler -
1_ Hipotermi (vücud ısısının düşmesi ):
Vücut ısısının 2 derece düşmesiyle titremeyle birlikte başlar. Isı düşmesi sürecinde solunumda yüzeysellik , algılamada güçlük , kalp ritminde bozulma , kasılma sonrasında vücudun gevşemesi kalbin titreşim şeklinde atması ve 26 derece vücut ısısında kalp kasının durmasıyla ölüm gerçekleşir.
Hipoterminin ilk yardımında ; hipoterminin düzeyine ve bulunulan yere göre uygulama yapılır. Isı korumalı tulum , battaniye yöntemi ( kundaklama ) , vücut ısısı , küvet yöntemi ( 36- 37 derecelik suya yatırılır ) ve Danimarka bahriye yöntemi ( kişinin elleri ve ayakları , içerisinde 40 dereceli su bulunan dört kovaya sokulur . ) kullanılır.
Hipotermiye yakalanan kişiye masaj yapılmaz , direk ısıya tutulmaz , alkol verilmez ve yatay taşınılır. Kendisindeyse ılık su verilir.
2_ Susuzluk:
Bir insan susuz olarak vücuttan kaybedeceği su miktarının %20 ( ortalama kişi 65-70 kilo olarak hesaplanır ve su kaybı 14 kg ) kadar olduğunda hayati tehlike başlar . Kişi fazla hareket etmeden buharlaşma ve solunum ile günde 1lt su kaybeder. Kurtarma vasıtasında ilk gün hiçbir şey yiyip içilmez. Cansallarında 1,5 , filikalarda ise kişi başı 3 lt su bulunur. Günlük kullanılan su kişi başı yarım lt dir.
3_ Açlık:
Kurtarma vasıtalarında kişi başı 10000kg joule lük karbonhidrat içerikli 500-550gr vakumlu yiyecekler bulunur. 1 kişi aç 28 gün kadar yaşayabilir. 2. Gün yiyeceğin yarısı , 3.gün kalanının yarısı ve 4.gün kalan kısım şeklinde yenir. Yeterince su yok ise ek ilave yiyecek alınmamalıdır. ( balık , konserve vb )
4_ Panik:
İnsanlar karşılaşmadığı , görmediği ve bilmediği durumlar karşısında tedirgin olup , panik yapabilirler. Bu yüzden beklemeyen durumların analizi yapılıp bu konularda bilgi edinilmeli tedbirler alınmalı ve dikkatli olunmalıdır. Gemilerdeki her personel normal görevlerinin yanında acil durumlardaki belirlenmiş görevlerini normal görevleri gibi yapmalıdırlar. Kurtarma vasıtasında amir tecrübeli ve etkin olmalıdır. Kazazedeler sakinleştirilmeli , boş bırakılmamalı ve oyalandırılmalıdır ( balık tutma vb ) .