B
Bayram Ali Karaaslan
Misafir
TEHLİKE İŞARETLERİ
EPIRB (Acil mevki verme telsiz şamandırası)
Geminin batması halinde otomatik olarak su yüzeyine çıkarak uydulara gönderdiği sinyaller sayesinde gemilerin yerlerinin kolayca bulunmasına yardımcı olan elektronik cihazlardır. Cospas-sarsat ve VHF epirbi olarak üç çeşidi vardır. Bunlardan VHF epirbi, VHF menzilindeki istasyonlara kanal 70’den kendi gemisinin tanınma numarasını bildirir.
SART (Arama kurtarma etkin yansıtıcısı)
Yine acil durumlarda kaza zedelerin yerlerinin tespitinde kolaylık sağlayan bu cihaz gemilerin radar ekranlarında görünebilecek sinyaller yayınlar. Gemi terk edilmesi durumunda can kurtarma aracını alınıç elle çalıştırıldıktan sonra üzerindeki salvosundan kurtarma aracına bağlanarak denize bırakılır. Bu elektronik cihazlar uzun mesafeli haberleşme cihazlarıdır. Bu cihazların haricinde haberleşme alet ve sistemleri vardır. Bu sistemler elektronik haberleşme imkanlarının olmadığı durumlarda tehlikede olan deniz aracındaki kişi ile sahildekiler veya yakında bulunan gemiler arasında haberleşme yapmaya yarayan ışıklı veya diğer görsel işaretleşme sistemleridir.
Çevredeki tüm istasyonların dikkatini çekmek için ve yardım istemek amacıyla kullanılan görünür işaretlere işaret fişekleri denir.
Amaçlarına ve ortama göre kullanılmak üzere üç değişik tipte işaret fişeği vardır:
1) El maytapları.
2) Paraşütlü işaret fişekleri.
3) Yüzer duman kandilleri.
1) El maytapları: İsminden de anlaşıldığı gibi, yanarken elde tutulan ve bu yanma esnasında tutan kişiye zarar vermeyen işaret fişeklerindendir. El maytapları suya dayanıklı özel muhafazasının üzerinde kullanılmasını açıkça gösteren talimat ve şekiller mevcuttur. 15 bin mumdan az olmayacak ışık şiddeti ile ışık şiddeti değişmeyecek şekilde parlak kırmızı renkte yanar. Yanma süreleri en az bir dakikadır. Yanma esnasında tutan kimseyi rahatsız etmeyecek ve yanan kıvılcımları can kurtarma vasıtasını tehlikeye düşürmeyecek şekilde yapılmıştır.
El maytaplarının kullanılması :
a) El maytaplarını kullanmak için rüzgar altı olan kullanılmalıdır.
b ) Kullanılacak yer şişirilebilir can Salı ise hem dışarıda tutulmalı, hem de elden düşürülmemeye dikkat edilmelidir.
c) El maytabının önce üst kapağı açılır, sonra alt kısmındaki daha ince olan sap bölmesi oklar karşı karşıya gelecek şekilde döndürülerek ateşlemeye hazır hale getirilir.
d) Daha sonra vücuttan uzak bir noktada bu sap kısmı içeriye doğru iteklenerek el maytabı ateşlenir.
2) Paraşütlü işaret fişekleri :
Suya dayanıklı muhafazalar içinde saklanır. Üzerinde kullanılan şekil ve talimatları mevcuttur. Paraşütlü işaret fişeği dikey durumda ateşlendiğinde yaklaşık 300 m. yüksekliğe erişebilir ve parlak kırmızı renkte olan ışığını paraşütü ile birlikte tepe noktada bırakır. Işığın 30 bin mumdan az olmayan şiddeti devamlı aynı şekilde yanar. Yanma süresi 40sn.den fazla devam eder. Paraşütlü bağlantılı ışık 5m/s civarındaki düşme hızıyla irtifa kaybeder. Bir çok sert için en kullanışlı ve parlak kırmızı renkte dikkat çekici işaret aracıdır. Dikkat edilmesi gereken noktalar; rüzgarın hesaba katılması, rüzgarın artmasıyla atıcının kol açısının dikey olarak arttırılması, tam dikey veya yatay tutulmamasıdır.
Paraşütlü işaret fişeğinin kullanılması :
a) Değişik tipleri vardır. Fakat genel olarak üst ve alt kapaklarının açılıp altındaki tetiğin emniyet piminin çıkarılması ile fişek ateşlenmeye hazır duruma gelir.
b ) Rüzgara göre ayarlanan dikey bir pozisyonda, vücuttan uzak ve yüksek bir noktada tetiğe basılarak fişek ateşlenir.
c) 45 derece’lik bir açıyla gönderildiğinde zaman, dikey tutulduğunda (85 d.-90 d.) 300 m. Yüksekliğe erişebilir.
d) Yüzer duman kandilleri :
Gündüz işareti olarak kullanılan görünür renkte dumanlar çıkartan yüzebilir kutu muhafazalı işaretlerdir. Ateşleme ile çalışmaması sebebiyle yüzeyi petrol veya yağ ile kapalı olduğu ortamlarda emniyet içinde kullanılabilir. Ancak sert rüzgarlı havalarda uzaktan görünemezler.
Yüzer Duman Kandillerinin Kullanılması
a) Değişik tıp ve çeşitte olanları mevcuttur. Fakat göstermesi gereken özellikleri aynıdır. Kutunun üzerinde kendilin kullanılmasını gösteren talimat bulunur sakin suda yazarken üç dakikadan az olmayan süreyle değişmeyen oranlarda ve iyice görünür renkte duman çıkartması ve dalgalı denizlerde batmaması gerekir.
b ) Kutunun üst tarafı dikey yukarı gelecek şekilde tek ele tutulurken diğer el ile üst tarafı kapatan plastik kapak açılır. İp ile bağlı olan plastik tıpanın çekilmesi ile duman dışarı çıkmaya başlayacaktır.
c) Suyun 10 cm. altına 10 cn. süre ile batsa dahi, duman çıkartmaya devam edecektir.
Bahsedilen bu sistemleri kullanmadığı durumlarda aşağıdaki haberleşme yöntemleri de kullanılabilir;
a) Sesle (düdük,).
b ) flamalarla(bayrak).
c) Işıkla yakınınızdakilerle yerinizi belli edebilirsiniz.
Uluslar arası denizde de çatışmayı önleme kurallarda belirtildiği gibi aşağıdaki yazılı işaretler, birlikte veya ayrı kullandığı veya gösterdiği zaman, tehlikeyi ve yardım ihtiyacını gösterecektir.
a) Yaklaşık 1 er dakika ile patlatılan bir top veya diğer bir patlayıcı işaret.
b ) Herhangi bir sis işaret aletinin devamlı olarak çalıştırılması.
c) Mors kodu ile (S.O.S)’den ibaret bir grup işaretin telsiz, telgraf veya her hangi bir işaret verme metodu ile gönderilmesi.
d) ”MAYDAY” Kelimesinin telsiz telefonuna söylenmesi.
e) Acil mevkileri belirtmek üzere radyo kerterizleri yayınlayan vericiler.
f) ”N-C” Harfleriyle uluslar arası tehlike işareti kodunun gösterilmesi.
g) Paraşütlü bir roket maytabı veya kırmızı ışık gösteren el maytabı.
h) Yanan bir katran veya yağ varili veya benzerinden alevlerin gemi üzerinde gösterilmesi.
ı) Üzerinde veya altında bir küre veya küreye benzer (koni ve silindir) her hangi bir şey bulunan dört köşe, bir bayraktan ibaret bir işaret.
j) Portakal renginde bir duman veren bir duman işareti.
k) Her iki yana doğru açılan kolları ağır ve tekrarlı olarak indirip kaldırılmasıdır.
l) Kısa aralıklarla her seferinde kırmızı yıldızlar saçan roket veya mermi atılması.
Tehlike ve yardım istediğinin olması durumu hariç belirtilen bu işaretlerin kullanılması ve gösterilmesi yasaktır.
Bu tip işaretleri görenler hemen amirlerine haber vermelidirler. Ayrıca böyle bir duruma düşülebileceği de hesaba katılarak, bu işaretleri ve gösterimleri, bilinmesi, gerekli zamanlarda çok işe yarayacaktır.
Tehlike işaretleri: Denizde meydana gelebilecek bazı olağanüstü durumlarda gemi ve mürettebatı tehlikeye düşmüş olabilir. Böyle durumlarda ulaşılabilen tüm istasyonlara durum bildirilir ve yardım istenir.
Yardım isteme şekli ve araçlar şunlardır :
Tehlike işaretleri: Tehlike de olan ve dışardan acil yardım bekleyen geminin verdiği işaretlere tehlike işaretleri denir.
Tehlike çağrısı: Acil yardım talebinde bulunan bir geminin bu amaçla haberleşme cihazlarını kullanarak gönderdiği çağrıya tehlike çağrısı denir.
Tehlike mesajı: Tehlike çağrısının ardından gönderilen mesaja tehlike mesajı denir.
Tehlike haberleşmesi: Bu mesajlara karşılık veren diğer istasyonlarla tehlikede olan gemi arasında veya yardıma gelen gemilerin birbirleri arasında yapılan haberleşmeye tehlike haberleşmesi denir.
Acil bir durumda yapılan tehlike haberleşmesi şematik olarak şöyle ifade edilebilir;
Acil durum çağrısı
Yardım istemek için tehlike işaretiyle tehlike çağrısı yapılışı
Tehlike çağrısına cevap alınca, tehlike mesaj verilişi
EPIRB (Acil mevki verme telsiz şamandırası)
Geminin batması halinde otomatik olarak su yüzeyine çıkarak uydulara gönderdiği sinyaller sayesinde gemilerin yerlerinin kolayca bulunmasına yardımcı olan elektronik cihazlardır. Cospas-sarsat ve VHF epirbi olarak üç çeşidi vardır. Bunlardan VHF epirbi, VHF menzilindeki istasyonlara kanal 70’den kendi gemisinin tanınma numarasını bildirir.
SART (Arama kurtarma etkin yansıtıcısı)
Yine acil durumlarda kaza zedelerin yerlerinin tespitinde kolaylık sağlayan bu cihaz gemilerin radar ekranlarında görünebilecek sinyaller yayınlar. Gemi terk edilmesi durumunda can kurtarma aracını alınıç elle çalıştırıldıktan sonra üzerindeki salvosundan kurtarma aracına bağlanarak denize bırakılır. Bu elektronik cihazlar uzun mesafeli haberleşme cihazlarıdır. Bu cihazların haricinde haberleşme alet ve sistemleri vardır. Bu sistemler elektronik haberleşme imkanlarının olmadığı durumlarda tehlikede olan deniz aracındaki kişi ile sahildekiler veya yakında bulunan gemiler arasında haberleşme yapmaya yarayan ışıklı veya diğer görsel işaretleşme sistemleridir.
GÖRÜNÜR İŞARETLER – İŞARET FİŞEKLERİ
Çevredeki tüm istasyonların dikkatini çekmek için ve yardım istemek amacıyla kullanılan görünür işaretlere işaret fişekleri denir.
Amaçlarına ve ortama göre kullanılmak üzere üç değişik tipte işaret fişeği vardır:
1) El maytapları.
2) Paraşütlü işaret fişekleri.
3) Yüzer duman kandilleri.
1) El maytapları: İsminden de anlaşıldığı gibi, yanarken elde tutulan ve bu yanma esnasında tutan kişiye zarar vermeyen işaret fişeklerindendir. El maytapları suya dayanıklı özel muhafazasının üzerinde kullanılmasını açıkça gösteren talimat ve şekiller mevcuttur. 15 bin mumdan az olmayacak ışık şiddeti ile ışık şiddeti değişmeyecek şekilde parlak kırmızı renkte yanar. Yanma süreleri en az bir dakikadır. Yanma esnasında tutan kimseyi rahatsız etmeyecek ve yanan kıvılcımları can kurtarma vasıtasını tehlikeye düşürmeyecek şekilde yapılmıştır.
El maytaplarının kullanılması :
a) El maytaplarını kullanmak için rüzgar altı olan kullanılmalıdır.
b ) Kullanılacak yer şişirilebilir can Salı ise hem dışarıda tutulmalı, hem de elden düşürülmemeye dikkat edilmelidir.
c) El maytabının önce üst kapağı açılır, sonra alt kısmındaki daha ince olan sap bölmesi oklar karşı karşıya gelecek şekilde döndürülerek ateşlemeye hazır hale getirilir.
d) Daha sonra vücuttan uzak bir noktada bu sap kısmı içeriye doğru iteklenerek el maytabı ateşlenir.
2) Paraşütlü işaret fişekleri :
Suya dayanıklı muhafazalar içinde saklanır. Üzerinde kullanılan şekil ve talimatları mevcuttur. Paraşütlü işaret fişeği dikey durumda ateşlendiğinde yaklaşık 300 m. yüksekliğe erişebilir ve parlak kırmızı renkte olan ışığını paraşütü ile birlikte tepe noktada bırakır. Işığın 30 bin mumdan az olmayan şiddeti devamlı aynı şekilde yanar. Yanma süresi 40sn.den fazla devam eder. Paraşütlü bağlantılı ışık 5m/s civarındaki düşme hızıyla irtifa kaybeder. Bir çok sert için en kullanışlı ve parlak kırmızı renkte dikkat çekici işaret aracıdır. Dikkat edilmesi gereken noktalar; rüzgarın hesaba katılması, rüzgarın artmasıyla atıcının kol açısının dikey olarak arttırılması, tam dikey veya yatay tutulmamasıdır.
Paraşütlü işaret fişeğinin kullanılması :
a) Değişik tipleri vardır. Fakat genel olarak üst ve alt kapaklarının açılıp altındaki tetiğin emniyet piminin çıkarılması ile fişek ateşlenmeye hazır duruma gelir.
b ) Rüzgara göre ayarlanan dikey bir pozisyonda, vücuttan uzak ve yüksek bir noktada tetiğe basılarak fişek ateşlenir.
c) 45 derece’lik bir açıyla gönderildiğinde zaman, dikey tutulduğunda (85 d.-90 d.) 300 m. Yüksekliğe erişebilir.
d) Yüzer duman kandilleri :
Gündüz işareti olarak kullanılan görünür renkte dumanlar çıkartan yüzebilir kutu muhafazalı işaretlerdir. Ateşleme ile çalışmaması sebebiyle yüzeyi petrol veya yağ ile kapalı olduğu ortamlarda emniyet içinde kullanılabilir. Ancak sert rüzgarlı havalarda uzaktan görünemezler.
Yüzer Duman Kandillerinin Kullanılması
a) Değişik tıp ve çeşitte olanları mevcuttur. Fakat göstermesi gereken özellikleri aynıdır. Kutunun üzerinde kendilin kullanılmasını gösteren talimat bulunur sakin suda yazarken üç dakikadan az olmayan süreyle değişmeyen oranlarda ve iyice görünür renkte duman çıkartması ve dalgalı denizlerde batmaması gerekir.
b ) Kutunun üst tarafı dikey yukarı gelecek şekilde tek ele tutulurken diğer el ile üst tarafı kapatan plastik kapak açılır. İp ile bağlı olan plastik tıpanın çekilmesi ile duman dışarı çıkmaya başlayacaktır.
c) Suyun 10 cm. altına 10 cn. süre ile batsa dahi, duman çıkartmaya devam edecektir.
Bahsedilen bu sistemleri kullanmadığı durumlarda aşağıdaki haberleşme yöntemleri de kullanılabilir;
a) Sesle (düdük,).
b ) flamalarla(bayrak).
c) Işıkla yakınınızdakilerle yerinizi belli edebilirsiniz.
Uluslar arası denizde de çatışmayı önleme kurallarda belirtildiği gibi aşağıdaki yazılı işaretler, birlikte veya ayrı kullandığı veya gösterdiği zaman, tehlikeyi ve yardım ihtiyacını gösterecektir.
a) Yaklaşık 1 er dakika ile patlatılan bir top veya diğer bir patlayıcı işaret.
b ) Herhangi bir sis işaret aletinin devamlı olarak çalıştırılması.
c) Mors kodu ile (S.O.S)’den ibaret bir grup işaretin telsiz, telgraf veya her hangi bir işaret verme metodu ile gönderilmesi.
d) ”MAYDAY” Kelimesinin telsiz telefonuna söylenmesi.
e) Acil mevkileri belirtmek üzere radyo kerterizleri yayınlayan vericiler.
f) ”N-C” Harfleriyle uluslar arası tehlike işareti kodunun gösterilmesi.
g) Paraşütlü bir roket maytabı veya kırmızı ışık gösteren el maytabı.
h) Yanan bir katran veya yağ varili veya benzerinden alevlerin gemi üzerinde gösterilmesi.
ı) Üzerinde veya altında bir küre veya küreye benzer (koni ve silindir) her hangi bir şey bulunan dört köşe, bir bayraktan ibaret bir işaret.
j) Portakal renginde bir duman veren bir duman işareti.
k) Her iki yana doğru açılan kolları ağır ve tekrarlı olarak indirip kaldırılmasıdır.
l) Kısa aralıklarla her seferinde kırmızı yıldızlar saçan roket veya mermi atılması.
Tehlike ve yardım istediğinin olması durumu hariç belirtilen bu işaretlerin kullanılması ve gösterilmesi yasaktır.
Bu tip işaretleri görenler hemen amirlerine haber vermelidirler. Ayrıca böyle bir duruma düşülebileceği de hesaba katılarak, bu işaretleri ve gösterimleri, bilinmesi, gerekli zamanlarda çok işe yarayacaktır.
Tehlike işaretleri: Denizde meydana gelebilecek bazı olağanüstü durumlarda gemi ve mürettebatı tehlikeye düşmüş olabilir. Böyle durumlarda ulaşılabilen tüm istasyonlara durum bildirilir ve yardım istenir.
Yardım isteme şekli ve araçlar şunlardır :
Tehlike işaretleri: Tehlike de olan ve dışardan acil yardım bekleyen geminin verdiği işaretlere tehlike işaretleri denir.
Tehlike çağrısı: Acil yardım talebinde bulunan bir geminin bu amaçla haberleşme cihazlarını kullanarak gönderdiği çağrıya tehlike çağrısı denir.
Tehlike mesajı: Tehlike çağrısının ardından gönderilen mesaja tehlike mesajı denir.
Tehlike haberleşmesi: Bu mesajlara karşılık veren diğer istasyonlarla tehlikede olan gemi arasında veya yardıma gelen gemilerin birbirleri arasında yapılan haberleşmeye tehlike haberleşmesi denir.
Acil bir durumda yapılan tehlike haberleşmesi şematik olarak şöyle ifade edilebilir;
Acil durum çağrısı
Yardım istemek için tehlike işaretiyle tehlike çağrısı yapılışı
Tehlike çağrısına cevap alınca, tehlike mesaj verilişi